کنسول پلیاستیشن ۵ (PS5) برای خنکسازی پردازنده قدرتمند خود (APU) از فناوری پیشرفتهای به نام فلز مایع (Liquid Metal) به جای خمیر سیلیکون سنتی استفاده میکند. این ماده رسانایی گرمایی بسیار بالایی دارد و به خنک ماندن کنسول کمک شایانی میکند. با این حال، گزارشهایی مبنی بر فرسودگی، اکسید شدن یا جابجایی این ماده (بهویژه در صورت قرارگیری طولانیمدت کنسول به صورت عمودی) منتشر شده است که میتواند منجر به داغ شدن بیشازحد دستگاه شود.
در این مطلب آموزشی، به بررسی علائم این مشکل و مراحل گامبهگام تعویض فلز مایع میپردازیم.
علائم خرابی فلز مایع در PS5
اگر کنسول شما دچار مشکلات زیر شده است، ممکن است زمان تعویض فلز مایع فرا رسیده باشد:
- صدای زیاد فن: کنسول برای خنک شدن مجبور است فنها را با دور تند بچرخاند.
- خاموش شدن ناگهانی: سیستم برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات، خودکار خاموش میشود.
- پیامهای هشدار داغ شدن (Overheating): نمایش ارور دما روی صفحه نمایش.
- افت عملکرد: کند شدن بازیها به دلیل کاهش فرکانس پردازنده برای کنترل دما.
⚠️ هشدار ایمنی بسیار مهم
قبل از شروع، لطفا توجه کنید:
- فلز مایع رساناست: برخلاف خمیر سیلیکون معمولی، فلز مایع جریان برق را عبور میدهد. اگر حتی یک قطره از آن روی مادربورد بریزد، میتواند باعث اتصالی و سوختن کامل کنسول شود.
- ابطال گارانتی: باز کردن کنسول تا این سطح، گارانتی دستگاه شما را باطل میکند.
- نیاز به مهارت: این تعمیر حساس است. اگر تجربه کافی در تعمیرات الکترونیکی ندارید، اکیداً توصیه میشود دستگاه را به یک متخصص بسپارید.
ابزار مورد نیاز
- پیچگوشتیهای مخصوص (معمولاً Torx T8 و T9 امنیتی و چهارسو)
- الکل ایزوپروپیل با درصد بالا (بالای ۹۰٪)
- گوشپاککن یا پارچه بدون پرز
- سرنگ یا قطرهچکان برای برداشتن فلز کهنه
- فلز مایع جدید (برندهای معتبر مخصوص الکترونیک)
- دستکش (برای جلوگیری از تماس پوست با فلز مایع)
مراحل تعویض فلز مایع (خلاصه گامبهگام)
این مراحل بر اساس راهنمای وبسایتهای معتبر تعمیرات مانند iFixit تدوین شده است:
۱. باز کردن کنسول
- کنسول را خاموش کرده و کابلها را جدا کنید.
- پنلهای کناری (Faceplates) را جدا کنید.
- پیچهای مربوط به درایو نوری (در صورت وجود)، فن خنککننده و پوششهای پلاستیکی را باز کنید.
- با احتیاط کابلهای فلت (Ribbon Cables) و کابل فن را جدا کنید.
۲. دسترسی به مادربورد
- پیچهای نگهدارنده شیلد فلزی و مادربورد را باز کنید. دقت کنید که مکان هر پیچ را به خاطر بسپارید.
- مادربورد را با احتیاط از شاسی جدا کنید و آن را برگردانید تا به پردازنده (APU) و هیتسینک دسترسی پیدا کنید.
۳. تمیز کردن فلز مایع قدیمی
- بسیار مراقب باشید. با استفاده از سرنگ یا ابزار مکش مخصوص، فلز مایع جمع شده یا اکسید شده را بردارید.
- با استفاده از گوشپاککن آغشته به الکل ایزوپروپیل، سطح روی پردازنده (die) و سطح مسی هیتسینک را کاملاً تمیز کنید تا هیچ اثری از مواد قبلی باقی نماند.
- نکته: مراقب فوم محافظ دور پردازنده باشید؛ این فوم برای جلوگیری از نشت فلز مایع تعبیه شده است.
۴. تزریق فلز مایع جدید
- مقدار بسیار کمی از فلز مایع جدید را روی سطح کریستالی پردازنده قرار دهید (تقریباً به اندازه سر یک چوب کبریت).
- با استفاده از سواپ (گوشپاککن مخصوص همراه محصول)، ماده را به آرامی و به صورت یکنواخت روی تمام سطح پردازنده پخش کنید.
- نیازی به لایه ضخیم نیست؛ یک لایه نازک و یکدست کافی است.
۵. بستن کنسول
- مراحل باز کردن را به صورت معکوس انجام دهید.
- مادربورد را سر جای خود قرار دهید، شیلدها را ببندید، فن را نصب کنید و پنلها را جا بزنید.
نتیجهگیری
تعویض فلز مایع میتواند جان تازهای به PS5 شما ببخشد و آن را ساکت و خنک کند. با این حال، به دلیل خطرات ناشی از رسانا بودن این ماده، دقت و حوصله در انجام این کار حرف اول را میزند. اگر کنسول شما مشکلی ندارد، نیازی به انجام این کار نیست و حساسیت بیش از حد نداشته باشید.
