بیوگرافی اصغر فرهادی

اصغر فرهادی را می‌توان یکی از متفاوت‌ترین کارگردانان حوزه فیلم و سینمای ایران دانست. مردی که طی سالیان اخیر و با ساخت عناوین دوست‌داشتنی و ملموسی در سبک درام-اجتماعی به معضلات اجتماعی می‌پردازد که هرچند خرده مخالفانی در چگونی به تصویر کشیده شدن درون مایه آثارش دارد، اما هر چه که باشد؛ اصغر فرهادی بسی محبوب و سرشناس در میان سینماگران ایران است. در ادامه با وب‌سایت گیم‌شات و بیوگرافی اصغر فرهادی همراه باشید.

فرهادی در ۱۷ اردیبهشت سال ۱۳۵۱ در خمینی شهر، دومین شهر متراکم ایران از نظر بافت جمعیتی چشم بر جهان گشود. وی پس از طی کردن تحصیلات پایه در رشته تئاتر در دانشگاه تربیت مدرس مشغول به تحصیل شد. نقطه شروع فعالیت رسمی فرهادی بر روی آنتن را می‌بایست از سال ۱۳۷۵ و با مجموعه تلویزیونی «ماه مهربان» به عنوان فیلم‌نامه نویس دانست. مجموعه‌ای که نخستین سریال پخش شده از شبکه تهران (۵) بود و هرچند در آن زمان استقبال در خور توجه‌ای از آن صورت نگرفت اما اثر گاها قابل تعملی بود که ارزش دیدین را داشت. ارزش دید در روزگار و دهه‌ای که سبد غذایی هنر هشتم هم میهنانمان پر بود از آثار دسته چندم طنز و بعضا اجتماعی که گاهی ساختاری ابهانه به خود می‌گرفتند و البته با توجه به محدودیت‌های آن دوران نمی‌توان خرده‌ای به کارگردانان تلویزیونی گرفت!

دومین حظور رسمی‌ای که فرهادی میهمان خانه‌های مردم بود نیز در سمت نویسندگی مجموعه «چشم به راه» در سال ۱۳۷۷ بود. یعنی تقریبا دو سال پس از سریال «ماه مهربان» به عنوان نخستین فعالیت وی در زمینه فیلم‌نامه نویسی. بر خلاف دنیای سینما کارنامه مرد خوش ذوق سینمای ایران، در بخش سریال‌های تلویزیونی چندان خوش رنگ و نگار نیست چرا که اکثر آثار سینمایی او با بازخوردهای مثبتی از سوی مردم و متقدین رو به رو شده‌اند. زیرا همان‌طور که در بالا اشاره شد این کارگردان به گونه‌ای مستقیم و عریان به سراغ مشکلات اجتماعی کشور و گاها جهان می‌رود که کمتر کسی جرئت و توان پردازش به این موضوعات را در خود می‌بیند. جرئت از این باب که نگذارند بی هیچ دلیل خاصی فیلمت چهار ماه اکران شود و گیشه نوروز را از دست بدهد! مشکل تعمل برانگیزی که بر سر راه به تصویر کشیده شدن فیلم «در باره الی» در سال ۱۳۸۷ رخ داد. فیلمی که هرچند اثری زیبا بود اما حاشیه‌های آن به ظرافت و آن روح پویای هنری که در باطن «در باره الی» وجود داشت لطمه وارد کرد. یکی از این حواشی بازی «گلشیفته فراهانی» بازیگر سابق سینمای ایران و از بازیگران درجه دوم این روزهای سینما آن سوی مرزهاست!

همان‌طور که در بالا خاطر نشان کردیم فرهادی کم اثر موفق ندارد اما دو فیلم «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» بی‌تردید موفق‌ترین آثار او هستند. عناوینی که نگاهی تیتر وار  به جوایز آن‌ها نشان از موفقیت‌ فراوان این آثار فاخر و خصوصا «جدایی نادر از سیمین» که جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را در سال ۲۰۱۲ برای فرهادی به ارمغان آورد، دارد.

جوایز و افتخارات فیلم جدایی نادر از سیمین

برنده جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
جایزه بهترین فیلم و کارگردانی جشن خانه سینما ۱۳۹۰
برنده خرس طلایی بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۱
برنده جایزه کلیسای جهانی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم سیدنی ۲۰۱۱
بهترین فیلم مستقل خارجی جوایز مستقل فیلم بریتانیا ۲۰۱۱
برنده جایزه آرنا طلایی جشنواره فیلم پولا ۲۰۱۱
نامزد جایزه ستلایت بهترین فیلم ۲۰۱۱
جایزه محبوب‌ترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم ملبورن ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم سیدنی ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان حلقه منتقدان فیلم نیویورک و هیئت ملی بازبینی فیلم ۲۰۱۱
برنده جایزه اوترا جشنواره فیلم سن‌سباستین ۲۰۱۱
برنده جایزه بترین فیلم خارجی زبان جشنواره فیلم ونکوور ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم جشنواره بین‌المللی فیلم ایروان ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جشنواره‌های ریگا و اسلو ۲۰۱۱
برنده طاووس نقره‌ای جشنواره فیلم بین‌المللی هند ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم کانزاس ۲۰۱۱
بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم شیکاگو ۲۰۱۱
برنده خرس طلایی مجموع بازیگران جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۱
برنده جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان جایزه گلدن گلوب ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلم خارجی جایزه سزار ۲۰۱۲
برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان ۲۰۱۲
نامزد جایزه اسکار بهترین فیلمنامه ۲۰۱۲
نامزد جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان جوایز بفتا ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلم غیر آمریکایی جوایز بودیل ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلم مستقل انجمن منتقدان فیلم آنلاین ۲۰۱۲
برنده جایزه سزار بهترین فیلم خارجی زبان ۲۰۱۲
برنده جایزه دیوید دی دوناتلو ۲۰۱۲
جایزه اتحاد رسانه‌های اروپا ۲۰۱۲
برنده جایزه مستقل اسپریت بهترین فیلم خارجی زبان ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلم نامه جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلمنامه سال انجمن منتقدان فیلم لندن ۲۰۱۲
برنده جایزه بهترین فیلم انجمن منتقدان فیلم لس آنجلس

اما چرا «جدایی نادر از سیمین» را دوست‌ داریم و در زمره محبوب‌ترین فیلم‌های سینمای جهان است؟ به این سبب که این اثر تا حد ممکن به سمت رئالیسم و باز گذاشتن دست مخاطب در تصمیم گیری رفته است. شاید طی سالیان اخیر و استفاده گاها بی‌معنی از پایان باز اندکی این معقوله را لوده کرده باشد اما مسلما در «جدایی نادر از سیمین» چنین نیست و شما در این فیلم شاهد به تصویر کشیده شدن یک زندگی عادی و روزمره یک خانواده تهرانی هستید که به زیبایی هر چه تمام صوانحی که ممکن است برای هر کسی پیش بیاید را نظاره‌گر هستیم. نکته بارز این اثر که نظر من به عنوان یک مخاطب را به شددت به خود جلب کرد «خاکستری» نشان دادن شخصیت‌های حاضر در اثر است. خاکستری نه همانند بسیاری از آثار درجه دوم سینما که پیچیدگی شخصیت‌هایشان همچون داستان مثلا پر پیچ و خم‌شان که در پیچ و خم‌های مضحک داستان گم شده است؛ خاکستری نشان دادن یک نوجوان، یک دختر دبیرستانی در سکانسی به یادماندنی با پاسخی که به بازپرس می‌دهد بیننده با تمام وجود درک می‌کند که این اثر بسیار رئالیسم و واقع‌گرایانه است و حتی می‌توان خطوط داستانی متفاوتی در ذهن برای آن ساخت!

و اما نمی‌توان از بازی زیبای زیبای بازیگران و خصوصا «شهاب حسینی» در این اثر گذشت. مردی پرخاشگر که به خوبی در تضاد با نقش «ایمان معادی» به عنوان مردی آرام و صد البته از کلاس مالی و شخصیتی بالاتر. تضادی که به زیبایی هر چه تمام‌تر نشان می‌دهد شرایط برای آدم‌ها بزرگترین استاد و دبیر در نگرش‌شان به اطرافیان و جهان است. بازی بازیگران در «جدایی نادر از سیمین» آن‌قدر خوب بود که نویسنده گاردین در بررسی آن آورده است:

فیلم‌های فرهادی یک درام درخشان و پیچیده هستند که نقش‌آفرینی بازیگران آن بسیار قابل توجه است.

اما خب همین نماد گرایی‌ها و اینکه هر شخصیت را در داستان می‌شود نماد یه گونه از افراد جهان قلم داد کرد؛ و ساختار شکنی‌های فیلم سبب شد نگاه‌های تاحدودی تند و منفی نیز به این فیلم صورت بگیرد که چندان درست نبودند.

دیگر فیلم موفق اصغر فرهادی «گذشته» محصول سال ۱۳۹۱ است. فیلی محصول مشترک با تهیه‌ کننده‌ای فرانسوی است که از اقبال خوبی در نزد سینماگران برخوردار شد. فیلمی که روایت‌گر زندگی شخصی یک مرد ایرانی و مشکلات همسر فرانسوی‌اش است که تا حدود بسیاری در گیشه نیز موفق بود. اما اثری که این روزها مجددا اسم فرهادی را روی زبان‌ها آورده است، «فروشنده» محصول جدید این کارگردان است که در جشنواره کن ۲۰۱۶ خوش درخشید. فیلم فروشنده، توانست موفقیت مناسبی در جشنواره کن آلمان کسب کند و «شهاب حسینی» نیز برای بازی در آن توانست جایزه بهترین بازیگر مرد را کسب کند.

جوایز فیلم فروشنده

بهترین فیلم‌نامه اصغر فرهادی (کن ۲۰۱۶)
بهترین بازیگر مرد شهاب حسینی (کن ۲۰۱۶)

در مورد این فیلم باید اشاره کرد؛ ایندیوایر، با انتشار فهرستی از صد فیلم مورد انتظار که در سال ۲۰۱۶ اکران می‌شوند، پنجمین فیلم فهرست خود را به فروشنده، هفتمین فیلم سینمایی اصغر فرهادی اختصاص داد. ایندیوایر درباره این فیلم نوشت: «شاید برای اغلب ما، اصغر فرهادی، هیجان‌انگیزترین فیلم‌ساز ایرانی این دهه است. ملودرام برنده اسکار او، جدایی نادر از سیمین سال گذشته در راس فهرست ایندیوایر به عنوان بهترین فیلم دهه اخیر قرار گرفت و فیلم فرانسوی او گذشته نیز فیلم فوق‌العاده‌ای است.» سایت سیر کوئیت فروشنده ساخته اصغر فرهادی، محصول مشترک ایران و فرانسه و تونی اردمن محصول آلمان را شانس‌های نهایی برای جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۲۰۱۷ دانست.

سخن پایانی:

در پایان باید گفت بی هیچ شک و تردیدی اصغر فرهادی یکی از بزرگترین و ماندگارترین افراد سینمای ایران است و همان دریافت نشان آفیسیر، نشان عالی هنر و ادبیات کشور فرانسه توسط اورلی فیلیپیتی، وزیر فرهنگ این کشور، در ۲۵ فوریه ۲۰۱۴ و یا قرار گرفتن در زمره ۱۰۰ شخصیت تاثیر گذار در جهان از دیدگاه مجله تایمز پس از ساخت فیلم «جدایی نادر از سیمین» همه نشان از ستودنی بودن اصغر فرهادی دارند. و حال می‌بایست چند ماه دیگر تا اکران عمومی فیلم جدیدش یعنی «فروشنده» صبر کنیم و ساخته جدید فرهادی را به نظاره بنشینیم هرچند که هنوز چگونگی اکران این اثر در کشورمان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد در حالی که وضعیت عرضه آن در آمریکای شمالی مشخص است! باشد که اندکی، تنها اندکی با لطافت‌تر به هنر و درون مایه آن بنگریم و به جای تماشا و ارج نهادن به آثاری که حتی لحظه‌ای ارزش دیدن را ندارند سعی کنیم وقتمان را صرف آثاری کنیم که اندکی تامل پس از دیدنش لازم باشد!