یادداشتی بر فیلم Tomb Raider؛ شکست لارا کرافت

فیلم Tomb Raider یکی از جدیدترین آثار اکشن، ماجراجویی و فانتزی کمپانی برادران وارنر است که توسط روآر یوتاگ کارگردان نروژی ساخته شده است. این فیلم که براساس مجموعه بازی توم ریدر ساخته شده در زمان اکران با واکنش‌های منفی منتقدین روبه رو شد. در ادامه نگاهی می‌کنیم به فیلم Tomb Raider ساخته‌ی روور اوتاگ.

لارا کرافت دختر جوانی است که زندگی بی‌برنامه‌ای را پشت‌ سر می‌گذارد و هیچ فعالیت مشخصی هم ندارد و در حقیقت به نوعی پوچی در زندگی رسیده است. لارا که همچنان از ناپدید شدن مرموز پدرش ریچارد در هفت سال قبل رنج می‌برد، با وجود آنکه به ثروت بزرگی نیز دسترسی دارد تصمیم می‌گیرد تا برای خودش درآمدی کسب کند. لارا علی‌رغم وجود تمامی شواهد مبنی بر مرگ پدرش، کماکان به دنبال سرنخی از او می‌گردد و سرانجام بعد از اینکه موفق می‌شود پیامی مخفی از پدرش را دریافت کند، تصمیم می‌گیرد تا به آخرین نقطه‌ای که وی در آن رویت شده سفر کند که جزیره‌ای عجیب و مرموز در ژاپن است. لارا پس از سفر به جزیره متوجه حقایقی می‌شود…

Tomb Raider نام بازی رایانه‌ای معروفی است که نخستین بار در دهه ۹۰ میلادی منتشر شد و به سرعت توانست تبدیل به یکی از محبوب‌ترین بازی‌های رایانه‌ای دنباله‌دار شود و به فروش قابل توجهی نیز دست پیدا کند. به مرور زمان Tomb Raider توانست سهم بیشتری از بازار بازی‌های رایانه‌ای کسب کند و به سینما راه پیدا کند. در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی برای اولین بار دو فیلم سینمایی از این بازی تهیه شد و آنجلینا جولی نقش لارا کرافت را بر عهده گرفت. اثری اکشن که علی‌رغم انتقادات فراوانی که به آن شد، توانست فروش قابل توجهی داشته باشد و البته آن را می‌توان قدم بزرگی برای ارائه‌ی تصویر یک قهرمان زن در سینمای هالیوود دانست که همواره به دنبال قهرمان زن می‌گردد بلکه بتواند مرز میان جنسیت را درهم بشکند. آنجلینا جولی در آن زمان با ایفای نقش لارا کرافت توانست توجه منتقدان و تماشاگران را جلب کند و خود را به عنوان سوپراستار مطرح کند. البته آنجلینا جولی بعد از این دو فیلم مسیر دیگری را در سینما در پیش گرفت و تا مدتی خبری از Tomb Raider نیز نبود. سری جدید این بازی در سال ۲۰۱۳ روانه‌ی بازار شد و اسکوئر انیکس با بازسازی دوباره این شخصیت را وارد دنیای گیم کرد و توانست موفقیت بزرگی کسب کند و با استقبال خوبی روبرو شود. از همان زمان نیز گمانه‌زنی‌ها درباره ساخت نسخه سینمایی آن مطرح شد و اکنون لارا کرافت بعد از پنج سال دوباره به پرده سینماها بازگشته تا بتواند همچون گذشته توجه علاقه‌مندان به بازی‌های کامپیوتری را جلب کند.

فیلم Tomb Raider را شاید بتوان وفادارانه‌ترین اقتباس از یک بازی ویدیوئی تاکنون دانست. از این جهت که کاملا بر اساس بازی ساخته شده و حتی رخدادهایی که برای لارا کرافت در حین سفر به جزیره رخ می‌دهد نیز بر اساس آنچه که در بازی رایانه‌ای اتفاق می‌افتد ساخته شده است. ممکن است تطابق کامل صحنه‌های فیلم با نسخه بازی  به این دلیل بوده که کارگردان می‌خواسته دل طرفداران بازی را به دست آورد و آن‌ها را راضی نگه دارد. تا حدی در این امر نیز موفق بوده زیرا سکانس‌ها اغلب شباهت قابل قبولی به نمونه اصلی دارند.  متاسفانه وفادار بودن به منبع اصلی همیشه منجر به تولید یک اثر سینمایی قابل قبول نمی‌شود و  فیلم Tomb Raider این موقعیت را از دست نداده و به خوبی از آن استفاده کرده است. اکثر فیلم‌های اقتباس شده از بازی‌های ویدیوئی با شکست مواجه می‌شوند و اغلب نمی‌توانند مورد توجه هواداران قرار بگیرند.

فیلم Tomb Raider را می‌توان به دو نیمه تقسیم کرد. نیمه دوم فیلم یعنی زمانی که روند داستان وارد جزیره می‌شود، مشکلات فیلم یکی پس از دیگری نمایان می‌شود. مشکل اصلی هم به خود لارا کرافت برمی‌گردد. او از اینجا به بعد مانند یک کاراکتر در بازی ویدیوئی عمل می‌کند که گویی حرکت و مبارزه او تنها وابسته به فشردن دکمه‌های پرش و جاخالی است. در این لحظات ما او را بیشتر در مقام یک ابرقهرمان می‌بینیم تا قهرمانی واقع‌گرا و باورپذیر. به همین دلیل است که مخاطب دیگر نمی‌تواند او را باور کند و ارتباطش با فیلم نیز گسیخته می‌شود.

نقش اصلی فیلم بر عهده‌ی آلیسیا ویکاندر است که تقریبا در تمامی لحظات فیلم حضور قابل قبولی دارد. ویکندر تلاش بسیار زیادی انجام داده تا بتواند به شخصیت نزدیک شود. او تمرینات طاقت‌فرسایی را پشت سر گذاشته تا از لحاظ فیزیکی به لارا کرافت نزدیک شود و تا حد زیادی نیز در این امر موفق عمل کرده است. زیرا از قدرت کافی برای ایفای سکانس‌های سخت و دشوار فیلم برخوردار است و توانسته نقش زن سرسختی را بازی کند که به راحتی می‌تواند از پس وضعیت‌های بحرانی زندگی‌اش برآید. اما در هر صورت یک بازیگر نمی‌تواند تمام حفره‌های موجود در فیلمنامه را به تنهایی بپوشاند. همچنین او از شخصیت‌پردازی کاملی نیز برخوردار نیست و در طول داستان مخاطب نمی‌تواند تصویر واضح و قابل درکی از لارا کرافت ببیند. همین موضوع سبب شده تا مخاطب نتواند به درک درستی از او برسد و در غم و اندوه او برای پدرش خود را شریک بداند. بازیگران مکمل نیز نقش چندانی در پیشبرد روند داستان ندارند و به عبارتی بود و نبودشان از اهمیت چندانی برخوردار نیست.

آشفتگی و درهم بودن فیلمنامه و همچنین ضعف در کارگردانی موجب شده تا جلوه‌های ویژه فیلم نیز چندان به چشم نیاید. یکی دیگر از نقاط ضعف فیلم Tomb Raider را هم باید بیان پیشینه لارا کرافت دانست که برخلاف بازی حدود یک سوم فیلم را دربر می‌گیرد و حوصله مخاطب را تا حدی سر می‌برد. همین مسئله موجب شده تا تقریبا نصف زمان فیلم را که می‌توانست از آن برای ایجاد گره‌های جذاب در داستان استفاده کند را از دست بدهد.

فیلم Tomb Raider علی‌رغم تمام تلاش‌هایش، در نهایت نتوانسته شخصیت‌های خاصی را خلق کند که انگیزه‌هایشان برای مخاطب جذاب باشد. تنها می‌توان سکانس‌های اکشن و سرگرم‌کننده آن را در نظر گرفت که مخاطب را به ادامه تماشای فیلم وامی‌دارد. شاید اگر روور اوتاگ کارگردان‌ نروژی‌تبار فیلم می‌کوشید سکانس‌های اکشن را کمی واقعی‌تر به تصویر بکشد و از بازیگران بهتری برای نقش‌های مکمل استفاده کند، Tomb Raider می‌توانست به اثر بهتری بدل شود. در مجموع با توجه به میانگین نمرات کسب شده از سوی منتقدان و عدم استقبال تماشاگران می‌توان آن را تجربه‌ای شکست‌خورده دانست.

نمره کلی: ۵ از ۱۰