در جدیدترین تحقیقاتی که توسط دانشگاه سلامتی یوتا در آمریکا و دانشگاه چانگآنگ در کرهجنوبی انجام شده است، شواهدی و نتایجی بدست آمده است که نشان میدهد مخابره اطلاعات در ذهن نوجوانان بازیباز و همچنین ارتباطاتی که میان برخی از نقاط خاص مغز وجود دارد، با افراد عادی که سر و کاری با بازیهای رایانهای ندارند، متفاوت است. در ادامه همراه گیمشات باشید.
بازی رایانهای پدیدهای است که خیلی سریعتر از آنچه فکرش را میکردیم، توانست جهان را فراگیرد و به یکی از اصلیترین گزینهها برای گذران اوقات فراغت تبدیل شود. کمتر جوان و نوجوانی را میتوان یافت که جذاب بودن بازیها را انکار کند. برخی بصورت تفننی و گاه به گاه سراغ این روش برای گذران وقت و تخلیه هیجانات خود استفاده میکنند، در حالی که برای عدهای بازیهای رایانهای چیزی فراتر از اوقات فراغت محسوب میشود و تبدیل به عضو جدایی ناپذیر زندگی این افراد شده است. قطعا چیزی که بتواند بدین شکل زندگی افراد را تغییر دهد، این توانایی را دارد که بر جسم و در راس آن مغز فرد نیز تاثیر بگذارد. همین موضوع باعث شده است که تا در یکی از بزرگترین تحقیقات در این زمینه، دانشگاههای یوتا آمریکا و چانگآنگ کرهجنوبی با همکاری یکدیگر به بررسی مغز نزدیک به ۲۰۰ نوجوان پسر که به نوعی بازیباز حرفهای محسوب میشوند و ساعات زیادی را بهاین کار اختصاص میدهند، بپردازند.
همانطوری که در تصویر بالا مشاهده میکنید، نواحی خاصی در مغز وجود دارد (قسمتهای رنگی موجود در تصویر) که از آن با نام «شبکه» یاد میشود. میان هر جفت از این شبکهها اتصالاتی برقرار است و این اتصالات دقیقا همان بخشی است که بازیهای رایانهای بر آن تاثیر میگذارد. تحقیقات نشان میدهند افرادی که بهطور مداوم به انجام بازیهای رایانهای میپردازند، تغییراتی در این اتصالا میان شبکههای مغزشان به وجود میآید و این تغییرات هم دارای آثار خوب و هم آثار بد بر فرد هستند. اثر خوب این تغییر این است که فرد نسبت به هر شی و اصلاعات جدیدی که دریافت میکند عکسالعمل و عملکرد بسیار بهتر و برتری دارد. به عبارت بهتر، شخص نسبت به چیزهای جدیدی که میبیند یا میشنود، ادراک بهتری دارد. از آثار بد این تغییرات نیز میتوان به حواسپرتی و کاهش توانایی در کنترل واکنشهای ناگهانی فرد اشاره کرد.
آقای «جفری اندرسون» (Jeffrey Anderson) از اساتید دانشگاه یوتا در این زمینه گفت:
اکثر تغییراتی که نسبت به یک فرد عادی در مغز بازیبازان مشاهده شده است، خوب و سودمند است؛ اما این تغییراتی عوارضی را نیز با خود به همراه دارند.
برخی از افراد هستند که زندگیشان وابسته به بازی است. به طوری که فقط خواب و غذا میتواند آنها را از دستگاه بازی دور نماید. تحقیقات نشان میدهد نوجوانان پسری که دارای چنین شرایطی هستند در بخشهای خاصی از مغز که وظیفه پردازش اطلاعات بصری و شنیداری را دارد با افزایش میزان هماهنگی روبرو میشوند که آن را شبکه برتر (salience network) مینامند. کاری که شبکه برتر انجام میدهد، تمرکز روی اتفاقاتی است که در حال رخ دادن هستند و بدین ترتیب شخص را برای نشان دادن بهترین واکنش و عملکرد در برابر این رویدادها آماده میکند. در بازیهای رایانهای این موضوع میتواند به بازیباز کمک کند تا برای مصال در حملات ناگهانی یک دشمنان بسوی او، عملکرد سریع و بهتری از خود نشان دهد. در دنیای واقعی نیز شبکه برتر مثلا میتواند روی صدای ناآشنایی که در یک اتاق پرهیاهو به گوش میرسد تمرکز کند یا در برابر توپی که به سمت شخص پرتاب میشود، واکنش به موقع و بهتری نشان دهد. جفری اندرسون در این باره میگوید:
تقویت اتصالات موجود میان شبکههای مغز، سبب بالارفتن توانایی فرد در توجه مستقیم به هدف خود میشود یا میتواند در درک اطلاعات جدید نسبت به محیط اطراف مفید واقع شود. این تغییرات سبب میشود تا فرد بهتر و برتر از دیگران فکر کند.
یکی ار مشکلاتی که در این مطالعه مشاهده میشود، هماهنگی بیش از حد معمول قشر خارجی مغز و قشر جلوی پیشانی است که سبب بروز حواسپرتی در فرد میشود. این مسئله در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، سندروم داون و اوتیسم نیز مشاهده شده است. چیزی که مشخص نیست این است که آیا بازیهای رایانهای سبب تغییر در اتصالات مغز میشوند یا کسانی که اتصالات ذهنی متفاوتی دارند، به سمت بازیهای رایانهای کشیده میشوند؟
پروفسور «دوگ هایون هان» (Doug Hyun Han) از دانشگاه چانگآنگ معتقد است این بزرگترین و جامعترین تحقیق در زمینه تفاوتهای مغزی میان بازیبازان و افراد عادی است. این تحقیق شرکتکنندگان در آن آزمایش در کرهجنوبی به نمایش درآمدند. جایی که تمایل مردم در آن به سمت بازیهای رایانهای از ایالات متحده بیشتر است. دولت کرهجنوبی نیز از اجرای این تحقیقات حمایت کرده بود.
محققان از مغز ۱۰۶ پسر ۱۰ تا ۱۹ ساله امآرآی که به دنبال راه درمانی برای استفاده بیش از حد از بازیهای رایانهای بودند (MRI) گرفتند. نتایج این تحقیقات با امآرآی ۸۰ پسر دیگر که مشکلی یا اختلالی با بازیهای رایانهای نداشتند مقایسه شد.
تیم تحقیقاتی ۲۵ جفت از شبکههای مغزی را مورد بررسی قرار داد و نتیجه بدین صورت بود که اتصالاتی که در زیر ذکر شده است، میان شبکههای مغزی افرادی که به طور مداوم و مستمر به انجام بازیهای رایانهای میپرداختند، بهتر و برتر از افراد عادی بوده است:
- کورتکس (قشر یا پوسته) سمعی – کورتکس حرکتی
- کورتکس سمعی – کورتکس حرکتی
- کورتکس سمعی – کورتکس ACC
- کورتکس پیشانی (بصری) – کورتکس ACC
- کورتکس پیشانی (بصری) – کورتکس ACC
- کورتکس جانبی – اتصال گیجگاهی
این پژوهش با نام «اتصالات مغز و اختلالات ذهنی در نوجوان بازیباز» در مجله Addiction Biology اواخر سال ۲۰۱۵ منتشر شد.
البته که این تحقیق نمیتواند دلیلی بر افزایش ساعات بازی یا انجام بیش از حد بازیهای رایانهای باشد و فقط جنبه تحقیقاتی دارد. این مقاله نه ملاکی برای بیضرر بودن بازی است و نه دلیلی برای ترک همیشگی دنیای بازیهای رایانهای.