بهترین فیلم‌های علمی تخیلی در ۱۲ سال گذشته – ۱۰ فیلم اول

با اینکه در دوازده سال گذشته تکنولوژی به بشر چیزهایی مثل لباس‌هایی که خودشان خشک می‌شوند یا هاورکار (خودروی شناور) را عرضه نکرد اما توانست برای ما فیلم دوستان سینمای علمی تخیلی فوق‌العاده‌ای خلق کند. به همین خاطر تصمیم گرفتیم در این مقاله به بهترین فیلم‌های علمی تخیلی در ۱۲ سال گذشته بپردازیم.

فیلم‌های علمی تخیلی از بدو تولد سینما حضور داشته‌اند؛ مثل فیلم سفر به ماه (A Trip to the Moon) از ژرژ ملی‌یس (Georges Méliès) در سال ۱۹۰۲ که تماشاچیان را حیرت زده کرد. هر سال پس از آن کیفیت و حوزه ژانر علمی تخیلی افزایش پیدا کرده با فیلم‌های کلاسیکی همچون ۲۰۰۱: اودیسه فضایی، بلیدرانر و ماتریکس که به پرچم داران این ژانر پرطرفداران تبدیل شدند.

در این لیست نگاهی داریم به ۲۰ فیلم برتر در ژانر علمی تخیلی که در این مقاله به ۱۰ فیلم اول می‌پردازیم. برای قرار گرفتن در این لیست فیلم‌ها باید بین ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ ساخته شده باشند. مهم نیست اگر بودجه‌های کلان داشته‌اند و یا فیلم‌های کوچک و مستقل بودند، تنها چیز با اهمیت این است که در این ژانر بی‌پایان تاثیر خود را گذاشته باشند. فقط برای اینکه چند قانون اولیه بگذاریم در این لیست فیلم‌های ابرقهرمانی حضور ندارند (با عرض پوزش به طرفداران نگهبانان کهکشان) یا هر چیزی که در مرز بین علمی تخیلی/فانتزی قرار می‌گیرد مثل جنگ ستارگان.

لیست بهترین فیلم‌های علمی تخیلی در ۱۲ سال اخیر:

Interstellar

این فیلم احتمالا یکی از تفرقه‌ برانگیزترین فیلم‌های دهه‌ی اخیر است اما در اینکه این اثر سینمایی کریستوفر نولان بلندپروازانه است شکی نیست. با حضور ستارگانی همچون متیو مک‌کانهی و آن هاتاوی، داستان حول محور گروهی از فضانوردان است در حالی که آن‌ها در کرم چاله‌های مرموز به دنبال پیدا کردن سیاره‌ای برای ادامه‌ی حیات بشر سفر می‌کنند.

فیلم ماجراجویانه و فضایی نولان منسجم و از لحاظ بصری خیره‌ کننده است. بیننده را یاد فیلم‌های کلاسیک علمی تخیلی همچون سولاریس (Solaris) و ۲۰۰۱: اودیسه فضایی می‌اندازد. هر یک از تصاویر فیلم داستان را بیان می‌کند، اما درامای انسانی که نولان سخت برای تاثیرگذاری آن می‌کوشد همیشه آنطور که باید عمل نمی‌کند و کم می‌آورد. رابطه پرتنش بین کوپر و دخترش گاهی اغراق آمیز نشان داده می‌شود و این پیام که زبان عشق بی حد و مرز است کمی شعاری می‌شود. با این وجود باید نولان را به خاطر شجاعت و بلندپروازی‌اش تحسین کرد چرا که همیشه در حال حمله به مرز‌ها است.

Attack the Block

زیرک، خنده دار و طنزآمیز، Attack the Block به کارگردانی جو کورنیش (Joe Cornish) یک هارمونی‌ بی‌نظیر از دیوانگی فیلم‌های درجه ب و نگاه انتقادی تیز نسبت به مسائل اجتماعی است. داستان گروهی از نوجوانان یاغی اهل لندن را دنبال می‌کند در حالی که آن‌ها باید از محله خود در مقابل تهاجم آدم فضایی‌هایی پشم آلو محافظت کنند.

با نکات ظاهری شخصیت‌های هیولایی که یادآور فیلم‌های دهه ۸۰ جان کارپنتر (John Carpentere) است، Attack the Block با بودجه‌ی ناچیز خود بر دل بیننده می‌نشیند. فیلم از بازیگران مناسب و با استعداد بهره می‌برد مثل یک جان بویگا جوان (John Boyega) که از آن زمان تا به حال به لطف کهکشانی در دور دست‌ها (جنگ ستارگان) به یکی از ستاره‌های سینمای تبدیل شده‌است. فیلم این گروه از نوجوانان به ظاهر خشن و یاغی را طوری جلوه می‌دهد که بیننده به راحتی با آن‌ها همدردی می‌کند. و در حالی که به نظر می‌آید این اثر نحوه خشن زندگی کردن این جوانان را به نوعی تکریم می‌کند بیشتر از هر چیز سعی دارد این پیام را برساند که نباید از این نوجوانان ناامید شد و آن‌ها را تنها گذاشت.

جلوه‌های ویژه و طراحی موجودات قابل قبول است با وجود بودجه‌ی پایین، اما نقطه قوت Attack the Block شخصیت‌های مختلف و روابط بین آن‌هاست که با دیالوگ‌ها و بی‌پروایی‌هایشان یک ماجرای سرگرم کننده را برای بیننده گارانتی می‌کنند.

Gravity

این اثر از آلفونسو کوارون (Alfonso Cuaron) بیشتر از علم است تا تخیل (تکنولوژی که در فیلم استفاده می‌شود کم و بیش همان چیزهایی است که امروز از آن‌ها استفاده می‌شود) اما بازهم می‌توان این فیلم را در این لیست قرار داد. پس از اینکه ایستگاه فضایی او با برخورد شهاب سنگ‌های نابود می‌شود، تنها بازمانده (ساندرا بولاک) باید خودش را به ایستگاه فضایی بین المللی برساند. این تنها امید او برای بازگشتن به زمین است.

غیرممکن است راجع به Gravity صحبت کنیم و از تصاویر خیره کننده آن رد شویم. بی‌شک یکی از زیباترین دست آوردهای سینما در دهه‌ی گذشته محسوب می‌شود. از ویران شدن ایستگاه فضایی گرفته تا راه سخت ساندرا بولاک در تاریکی بی‌انتها، تصاویر موجود در فیلم کوارون خارق‌العاده اند.

با اینکه Gravity فیلم زیبایی برای نگاه کردن است در نقاطی داستان آن کم می‌آورد،‌ زمان آنقدر کافی نیست تا با شخصیت بولاک به خوبی آشنا شویم چرا که ویرانی اتفاق می‌افتد. با این وجود،‌ نگاه آلفونسو کوارون به ستارگان یک ماجرای ۹۰ دقیقه‌ای زیبا خلق می‌کند که بی‌شک در کلاس‌های فیلمسازی بارها و بارها راجع به آن صحبت خواهد شد.

The Martian

ریدلی اسکات (Ridley Scott) پس از سال‌ها در ۲۰۱۵ با فیلم The Martian به دنیای علمی تخیلی بازگشت. فیلمی که نامزد دریافت هفت جایزه اسکار شد و گلدن گلوب برای بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول مرد – کمدی یا موزیکال را به خانه برد (با اینکه هم اسکات و هم دیمون بارها گوشزد کرده‌اند که مسلما یک فیلم علمی تخیلی راجع به مردی که می‌کوشد در فضا زنده بماند واقعا یک کمدی نیست).

پس از اینکه تیمش به اشتباه بدون او مریخ را ترک می‌کنند، مارک واتنی فضانورد در این سیاره سرخ بدون هیچ امیدی برای بازگشت به خانه، تنها می‌ماند. علی رغم تمام مشکلات واتنی خودش را در سیاره نازا زنده نگه می‌دارد،‌ او سیب زمینی می‌روید، پهپاد فضایی قدیمی را تعمیر می‌کند و به اولین دزد فضایی رسمی تبدیل می‌شود.

براساس رمانی نوشته اندی ویر، فیلمنامه‌ی درو گدارد تنش مناسب و هیجان انگیزی ایجاد می‌کند و از دیالوگ‌های جالب بهره می‌برد. با وجود صحنه‌های کمدی که تنش موجود در فیلم را آرام‌تر می‌کنند، مریخی در وهله اول یک درام است با بازی تحسین برانگیز دیمون به عنوان یکی از نقش آفرینی‌ها در فیلم‌های علمی تخیلی دهه اخیر.

Timecrimes

دومین فیلم بلند ناچو ویگالوندو (Nacho Vigalondo) یک سفر ذهنی عمیق است که عناصر داستانی فیلم‌های درجه بی مربوط به سفر در زمان را با اتمسفری به شدت وهم برانگیز ادغام می‌کند. کارا الخالده (Karra Elejalde) در نقش هکتور ظاهر می‌شود، مردی معمولی که همراه با همسرش در حال جا به جایی به خانه‌ای دیگر است. روزی هکتور چیز عجیبی را در جنگل می‌بیند و همین اتفاقاتی را رقم می‌زند که هکتور را به ماشین زمانی می‌رساند که این ماشین نزدیک به یک ساعت قبل سفر می‌کند.

با وجود تنها چند مکان فیلمبرداری، بودجه‌ای ناچیز و هنرپیشه‌هایی انگشت شمار، ویگالوندو موفق می‌شود فیلم علمی تخیلی فوق‌العاده‌ای بسازد. Timecrimes ژانرهای معمایی، ترس و فانتزی را با کمی کمدی سیاه مخلوط می‌کند. داستان پی در پی با پیچ و خم‌های هیجان انگیز مواجه می‌شود و درست زمانی که فکر می‌کنی دیگر فهمیده‌ای چه خبر است پنج دقیقه بعد چیزه تازه‌ای رخ می‌دهد. با اینکه ممکن است بعضی این پیچ و خم‌ها را نپسندند اما بینندگان فیلم‌های علمی تخیلی مربوط با سفر به زمان از این فیلم خیلی لذت خواهند برد.

Under the Skin

قسمتی ترسناک و قسمت دیگر علمی تخیلی،‌ فیلم Under the Skin از جاناتان گلیزر (Jonathan Glazer) یک دنباله‌ی معنوی از فیلم‌های کلاسیک علمی تخیلی مثل Alien  و The Thing است. یک موجود خون آشام فضایی (بیگانه) در پوست یک زن جوان با بازی اسکارلت یوهانسون (Scarlett Johansson) در خیابان‌های اسکاتلند به دنبال قربانیان مرد خود می‌چرخد. او آن‌ها را به خود جذب می‌کند و سپس آن‌ها را در بُعدی که جدا از دنیای ما است قرار می‌دهد. آن‌ها در آن جا عریان شده و سپس مصرف می‌شوند.

در پایان تمثیل رویاگونه‌ی گلیزر، بیننده بین اینکه آن چه دیده‌ خارق العاده است یا بسیار عجیب و نامانوس گیر می‌کند. در واقع، Under the Skin هر دوی این ها است. تفسیر آسمانی گلیزر از روابط جنسی و تنهایی که سایه اتموسفری ناآرام را روی داستانی قابل هضم می‌اندازد همزمان هم ما را به خود جذب می‌کند هم گیج و پریشانمان می‌کند. این فیلم بی‌شک یکی از خاص‌ترین فیلم‌های علمی تخیلی ۱۲ سال اخیر است و هر کس که آن را برای اولین بار ببیند پریشان خواهد شد.

Dawn of the Planet of the Apes

پس از بازسازی نه چندان موفق تیم برتون در سال ۲۰۰۱ از این فیلم، تماشاگران نسبت به بازسازی دوباره این سری فیلم علمی تخیلی دید مثبتی نداشتند. اما فیلم Rise of the Planet of the Apes ساخته روپرت وایت (Rupert Wyatt) در سال ۲۰۱۱ تبدیل به یک موفقیت قابل قبول شد و دنباله آن، Dawn of the Planet of the Apes، که در سال ۲۰۱۴ به اکران درآمد از هر نظر نسبت به فیلم اول پیشی گرفت.

در قسمت دوم، جمعیت رو به رشد میمون‌هایی که از نظر ژنتیکی جهش یافته‌اند، توسط «سزار» –  اندی سرکیس (Andy Serkis) – رهبری می‌شوند. بیشتر انسان‌ها به وسیله یک ویروس مرگبار از بین رفته‌اند و گروه باقیمانده با میمون‌ها در صلح به سر می‌برند. اما وقتی گروهی از بازماندگان با میمون‌ها درگیر شده و آرامش آنان را تهدید می‌کنند میمون‌ها محبور می‌شوند بار دیگر با انسان‌ها رو به رو شوند. همزمان خطری داخل گروه سزار در حال شکل گیری است که قدرت و اختیار او را به عنوان یک رهبر تهدید می‌کند.

Sunshine

پس از اکران در سال ۲۰۰۷ این فیلم علمی تخیلی به کارگردانی دنی بویل (Danny Boyle) با داستان جذاب، نقش آفرینی‌های ظریف و جلوه‌های بصری گیرنده به یک فیلم کالت تبدیل شد.

در آینده‌ای نه چندان دور (مثل اکثر فیلم‌هایی که در این لیست قرار دارند) خورشید در حال افول است. پس از اینکه اولین عملیات برای دوباره فعال کردن آن توسط بمب هسته‌ای موفقیت آمیز نبود، یک گروه تازه از فضانوردان فرستاده شده‌اند تا کار را به سرانجام برسانند. آن‌ها سریعا متوجه می‌شوند که کار پیش رویشان بسیار خطرناک‌تر از آن چیزی است که انتظارش را داشتند چرا که باید برای نجات بشریت با زمان بجنگند.

با شهرتی که این فیلم پیدا کرده هیچکس گمان نمی‌برد که این فیلم اولین تجربه کارگردانی بویل در ساخت فیلمی در ژانر علمی تخیلی باشد. بویل به راحتی عناصر مختلف از فیلم‌های قدیمی و بزرگ ژانر علمی تخیلی مثل سولاریس و بیگانه را با هم ادغام می‌کند و همچنان ایده‌ای اورجینال و اولیه فیلم را نگه می‌دارد. با هر لحظه‌ای که می‌گذرد بویل تنش را افزایش می‌دهد و بیننده را مبهوت می‌کند. همین یک تجربه فوق‌العاده را برای بیننده به ارمغان می‌آورد.

Looper

از سمتی جنایی و از سمت دیگر سفر در زمان، فیلم لوپر به کارگردانی ریان جانسون (Rian Johnson) یک نوآر علمی تخیلی است که از دورجنبی (سایکوکینسیس) تا دنیاهای موازی همه چیز را پوشش می‌دهد. کاراکتر اصلی فیلم جو است. یک آدمکش با مهارت‌های خاص که کارش کشتن آدم‌هایی است که از آینده به گذشته ارسال می‌شوند. جو از زندگی‌اش راضی است تا اینکه قربانی بعدی از آینده ارسال می‌شود، خود جو، اما از آینده.

با اینکه شروع داستان کمی مضحک است (سفر در زمان اختراع شده و کار اصلی که با آن می‌کنند فقط کشتن اعضای مافیا است؟) لوپر از اواسط، از جایی که جو سارا و پسر با استعداد او را می‌بیند تبدیل به یک فیلم کاراکتر محور می‌شود. از آن لحظه به بعد فیلم با بازی‌های قوی و باورپذیر بازیگران خود به بهترین درجه از دراما دست می‌یابد. با وجود صحنه‌های تیراندازی فراوان، لوپر خیلی بیشتر از یک فیلم اکشن و تخیلی است. لوپر مطالعه‌ای روی مسائلی همچون سرنوشت، طمع، تقدیر و فداکاری است.

Inception

دام کاب یک شاه دزد است که مهارتش برداشت است. او اطلاعات ارزشمند از اعماق ناخودآگاه افراد قدرتمند را می‌دزدد و این اطلاعات را به کمپانی‌های رغیب می‌فروشد. به دلیل خطرناک بودن این کار، کاب یک فراری است. اما برای کاب فرصتی پیش می‌آید. فرصتی که از او کاری تقریبا غیر ممکن می‌طلبد. او باید نطفه‌ی ایده‌ای را در ذهن ناخودآگاه کسی ببندد تا به نظر بیاید این ایده، فکر خود فرد بوده‌است.

هر از چندگاهی فیلم علمی تخیلی سر می‌رسد که قوانین بازی را تغییر می‌دهد و در ۱۰ سال گذشته این فیلم Inception بود که موفق به همچین کاری شد. فیلم پیچیده کریستوفر نولان رویای طرفداران این ژانر است. یک پازل متافیزیکی که مرزهای واقعیت را می‌لرزاند. با وجود پیچیدگی Inception در این موفق است که ما را بیش از حد گیج نکند هم زمان بازی لئوناردو دیکاپریو در نقش کاب به بیننده یک تجربه احساسی مناسب ارائه می‌دهد تا بالانسی بین علم و دراما برقرار شود.