در یک جمله میتوان گفت که سونی و نینتندو به دنبال پول کنسولهای کلاسیک هستند اما واقعا موضوع اصلی پیش رو را نادیده میگیرند. با وبسایت گیمشات در ادامه مطلب همراه باشید تا این موضوع را با هم بررسی کنیم.
شرکت سونی به تازگی کنسولی با نام پلیاستیشن کلاسیک را معرفی کرده که همان طور که میدانید، یک پلیاستیشن ۱ بسیار کوچک است و دوباره عرضه میشود. قطعا سونی وقتی به فکر عرضه دوباره کنسول اریجینال و کلاسیک خود افتاد، که عملکرد نینتندو در این زمینه را دید. شرکت نینتندو نیز در همین نسل، دو کنسول فوقالعاده خاطره انگیز و قدیمی خود، یعنی NES و SNES را به صورت کوچک شده و مینیاتوری و به همراه تعدادی از محبوبترین عناوین این کنسولها عرضه کرد و زمانی که سونی موفقت خوب این کار نینتندو را دید، برای عرضه دوباره کنسول پلیاستیشن ۱، دست به کار شد. اگر بخواهیم صادق باشیم، تا این جای کار هیچ مشکلی وجود ندارد و این کنسولهای به شدت خاطره انگیز و نوستالژیک، یک راه دسترسی آسان برای افرادی که به تجربه عناوین دوران کودکی خود علاقه دارند، محسوب میشود. بازیبازان کهنه کاری که عمری را پای کنسولی خاطره انگیز مانند پلیاستیشن ۱ گذراندهاند، دیگر مجبور نیستند برای بازگشت به گذشته و تجربه عناوین دوران کودکی یا جوانی خود، به سراغ دانلودهای دیجیتالی یا امولاتورهای پیچیده و غیر رسمی بروند و میتوانند با این کنسولها، به یکی از آرزوهای خود دست یابند. به شخصه هیچ گونه مشکلی با این قضیه نداشته و موفقیت نینتندو و البته موفقیت احتمالی سونی در این مورد را خوشحال کننده میدانم.
مشکل دقیقا از جایی آغاز میشود که هم سونی و هم نینتندو، اصل مشتری مداری و نگاه خود به مقوله پشتیبانی از نسل یا کنسولهای قبل را فراموش کردهاند. هر دو این شرکتها در گذشته به خاطر نگرش بسیار حرفهای و مثبت نسبت به مشتریان، معروف بودند و همیشه سعی میکردند که رابطه خوبی با موضوع پشتیبانی از نسل گذشته داشته باشند. به عنوان مثال، سونی مطمئن شد که پلیاستیشن ۲، کاملا با کنسول قبلی، یعنی پلیاستیشن ۱ سازگار باشد یا مطمئن شد که پلیاستیشن ۳ در هنگام انتشار، با هر دو کنسول قبلی سازگاری داشته باشد یا مطمئن شد که عناوین کلاسیک خریداری شده در زمان پلیاستیشن ۱، با یک لایسنس، برروی PSP و پلیاستیشن ویتا اجرا شوند و در آخر مطمئن شد که پلیاستیشن ویتا، با PSP سازگار باشد؛ حتی اگر در کنسول دیگری، شاهد فرمت کاملا متفاوتی بودیم.
در طرف دیگر، شرکت نینتندو نیز اقدامی کاملا مشابه انجام میداد و Gameboy Color را کاملا سازگار با Gameboy میساخت، Gameboy Advance را کاملا سازگار با Gameboy و Gameboy Color طراحی میکرد، کنسول دستی DS را به صورت سازگار با Gameboy Advance روانه بازار میکرد، کنسول ۳DS را سازگار با DS منتشر میکرد، مطمئن شد که کنسول محبوب Wii، به صورت کاملا با بازیها یا حتی کنترلر گیم کیوب سازگار باشند و همچنین کنسول Wii U، با عناوین و کنترلر Wii کاملا همخوانی داشت. این یک رفتار و نگرش بسیار سالم و پسندیده بود که بخشی از میراث دو شرکت بزرگ سونی و نینتندو به حساب میآمد. هر دو شرکت این موضوع را درک کرده بودند که مشتریان آنها تا کنون برای کنسولها، کنترلرها، کارت های مموری و بازیهای قدیمی هزینه کردهاند و تنها به خاطر عرضه یک کنسول جدید، اینها نباید نادیده گرفته شوند.
اما این موضوع در نسل اخیر، به طور کامل تغییر کرد! نینتندو سوییچ و پلیاستیشن ۴، کنسولهایی کاملا جدا از کنسولهای قدیمی هستند و پیشینیان خود را نمیشناسند. البته دلیل خوب و قانع کنندهای برای رخ دادن چنین اتفاقی وجود دارد و آن تغییر ساختار کنسولهای جدید است. پلیاستیشن ۴، از آن ساختار پیچیده سلولی که در پلیاستیشن ۳ شاهد آن بودیم، فاصله گرفته و به سمت استانداردهای صنعت، یعنی ساختار x86-x64 رفته است . در طرف دیگر، نینتندو سوییچ، PowerPC را ترک کرده و به ساختار ARM روی آورده است (علاوه بر تغییر در فرمت). بنابراین میتوان متوجه شد که برای هر دو شرکت، ایجاد یک برنامه پشتیبانی از نسل قبلِ مستقیم، ممکن نیست اما قضیه همین جا تمام نمیشود!
خریدهای دیجیتالی و پشتیبانی کردن از میراث آنها چه میشود؟ سونی و نینتندو در این نسل به صورت کامل، خود را از این منطقه بیرون کشیدهاند. به عنوان مثال، سونی برنامهای را در فروشگاه پلیاستیشن ترتیب داده که برنامه PS Classics نامیده میشود؛ در این برنامه، بازیبازان میتوانند عناوین کلاسیک کنسولهای پلیاستیشن ۱ و پلیاستیشن ۲ را به صورت دیجیتالی «خریداری» کنند. این بازیها که معمولا قیمتی نسبتا زیاد هم دارند، تمام درک و فهم سونی از مشتری مداری را زیر سوال میبرند و در حالی که بسیاری از بازیبازان، این عناوین کلاسیک را قبلا تهیه کردهاند، باز هم باید برای خرید آنها برروی پلیاستیشن ۴ پول پرداخت نمایند؛ به عنوان مثال، اگر شما بازی GTA: San Andreas را از طریق برنامه عناوین کلاسیک پلیاستیشن ۲، برروی پلیاستیشن ۳ خریداری کرده باشید و این خرید در حساب کاربری شما ثبت شده باشد، باز هم باید برای خرید آن برروی پلیاستیشن ۴، پول کاملی را پرداخت کنید. این یک حرکت کاملا مخالف مشتری مداری است و قوانین و عرف خرید دیجتال را نقض میکند.
در طرف دیگر نینتندو قرار میگیرد که به صورت کلی برنامه Virtual Console خود را متوقف کرده و حتی نمیتوانیم از آنها در مورد درک خریدهای گذشته، سوال بپرسیم. بیشترین چیزی که میتوان در خصوص خرید محتوای قدیمی و در گذشته از نینتندو و نینتندو سوییچ دریافت کرد، بازیهای کنسول NES هستند که با یک سرویس عضو شدنی آنلاین رخ میدهند و قابلیت بازی آنلاین نیز به آنها اضافه میشود. اما این تمام آن چیزی است که دریافت میکنید و حتی فکر تجربه عناوین قدیمی کنسولهای SNES، نینتندو ۶۴، گیم کیوب، Wii، گیم بوی، Gameboy Color، گیم بوی ادونس، DS و ۳DS را برروی نینتندو سوییچ نداشته باشید؛ با در نظر گرفتن این نکته که نینتندو سوییچ، چقدر برای تجربه عناوین رترو و قدیمی، مناسب است (چیزی که شرکتهای ترد پارتی مانند سگا و اسکوئر اینکس و SNK و کپکام خوب آن را فهمیدهاند و بازیهای رترو زیادی را روانه نینتندو سوییچ میکنند).
در هر دو مورد، این شرکتها به نظر تصمیم گرفتهاند که فروش کنسولهای کوچک، نسبت به برنامههای کلاسیک دیجیتالی یا برنامه پشتیبانی از نسل قبل، راه بهتری برای زنده کردن میراث آنها است. این کنسولهای کوچک خیلی خوب هستند و خیلی راحت و با میراث خود به موفقیت در بازار میرسند. خیلی سخت است زمانی که کنسول NES را در صدر فهرست فروش کنسولها در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸ میبینیم، با نتایج موفقیت آمیز این کنسولها موافق نباشیم. اما در آخر، صورت مسئله تغییر نمیکند که چرا هر دو این ایدهها نمیتوانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند؟ چرا باید یکی قربانی دیگری شود؟ چرا من نمیتوانم عناوین پلیاستیشن ۱ را برای کنسول پلیاستیشن ۴ خود تهیه کنم و راه خرید کنسول کوچک را نیز پیش روی خود ببینم؟ چرا نمیتوانم بازیهای خاطره انگیز SNES خود را برروی نینتندو سوییچ تجربه نمایم؟ بازیباز کهنه کاری که کنسول پلیاستیشن ۱ را به همراه بسیاری از عناوین محبوب آن دوران در اختیار دارد، چرا باید برای تجربه آنها برروی کنسول پلیاستیشن ۴، هزینه بپردازد؟
حال، میدانید شگفت انگیزترین و جالب ترین نکته در مورد این موضوع چیست؟ سونی و نینتندو که همیشه در نسلهای گذشته به مشتری مداری و رعایت اصول پشتیبانی از نسل قبل تاکید داشتند و با آن شناخته میشدند، در این نسل همه چیز را فراموش کرده و در طرف دیگر کار، شرکت مایکروسافت با ایکسباکس، کاری فراتر از شگفت انگیز و بی نظیر را انجام داده است. شرکت مایکروسافت که همیشه به خاطر عدم پشتیبانی از نسلهای گذشته خود مورد شکایت قرار گرفته، حالا با کنسولهای ایکسباکس خیلی فراتر از حد تصور همه عمل کرده و به این عملکرد خوب خود ادامه میهد. برنامه پشتیبانی از نسل قبل ایکسباکس وان، چند سالی است که در صنعت بازیهای ویدیویی، نام و رسمی برای خود به دست آورده و به بازیبازان اجازه میدهد تا عناوین کنسولهای ایکسباکس ۳۶۰ یا ایکسباکس اریجینال را برروی کنسول ایکسباکس وان اجرا نمایند؛ بدون این که حتی یک پنی از جیب بازیبازان و مشتریان خارج شود! بازیبازان به راحتی میتوانند دیسکهای ایکسباکس ۳۶۰ خود را درون ایکسباکس وان خود گذاشته یا تمام عناوین کلاسیکی که پیش از این به صورت دیجیتالی خریداری کرده بودند را با استفاده از آخرین کنسول مایکروسافت (ایکسباکس وان یا وان ایکس) اجرا کرده و لذت ببرند. موضوعی که برنامه پشتیبانی از نسل قبل ایکسباکس وان را به مرحله و سطحی فراتر میبرد، بازسازی طبیعی یا کار شدهی عناوین مختلف است. به عنوان مثال، میتوان بازی فوقالعاده Red Dead Redemtion را با رزولوشن ۴K و جلوههای بصری ارتقا یافته (کاملا به صورت یک ریمستر) برروی کنسول ایکسباکس وان ایکس تجربه کرد یا بسیاری از عناوین دیگر را حداقل با نرخ فریم بالاتر (بسته به قدرت سخت افزار موجود)، تجربه نمود که فرصتی رویایی را برای بازیبازان کهنه کار یا جدید به وجود میآورد؛ این در حالی است که سونی و نینتندو ترجیح میدهند بسیاری از عناوین قبلی خود را که حتی یک دهه از عرضه آنها نگذشته، به صورت بازسازی شده و با قیمتی کامل، به مخاطبان بفروشند.
از آن جایی که مجموعه عناوین به صورت دیجیتال و خرید آنها در هر نسل مهم و مهمتر میشود و البته سونی و نینتندو، هر دو نسبت به این قضیه هشیار هستند، سازگاری با نسل قبل و فراموش نکردن آن در حال تبدیل شدن به یک عنصر حیاتی در صنعت بازیهای ویدیویی است و قطعا با موفقیتهایی که مایکروسافت با برنامه پشتیبانی از نسل قبل ایکسباکس وان به دست آورده، همه باید گوش چشمی به آن داشته باشند. سونی و نینتندو شاید توانسته باشند به وسیله بهانهها و موضوعات قانع کننده مختلف، با پلیاستیشن ۴ و نینتندو سوییچ، در این نسل خود را از نسلهای گذشته خود جدا کنند اما این قطعا موضوعی نیست که بتوان در نسل بعدی نیز در موردش ریسک کرد. اگر پلیاستیشن ۵ و نینتندو سوییچ ۲ (با هر نامی که میخواهند داشته باشند)، با نسل پیش خود سازگاری نداشته و آن را نیز فراموش کنند، قطعا نقدها و شکایات زیادی از جانب بازیبازان و کاربران، به سونی و نینتندو وارد میشود و قطعا این دو شرکت نمیخواهند تا خود را در چنین شرایط بدی مشاهده کنند.