صنعت بازیهای ویدیویی میتواند جای بسیار بیرحمی باشد که حتی به بهترین کمپانی بزرگ نیز رحم نمیشود و امکان به زیر کشیدن آنها وجود دارد. با گیم شات همراه باشید تا نگاهی داشته باشیم به کمپانیهای بزرگی که تعطیل شدند.
صنعت بازیهای ویدیویی یک تجارت بسیار عظیم و غولآسا است. تشکیل شده از از کمپانیهای بزرگی مانند ناشران بازیها، توسعه دهنگان، تولید کننده سختافزار، بازاریابی، تبلیغات، بازیکنان و… که موسسات فراوان فعال در این صنعت، آن را به طرز معجزهآسایی اشباع میکنند. شاید امروزه رقابت تنگاتنگی که در این صعنت بسیار مطرح باشد و در اولین اشاره، به ذهن بیاید، رقابت بین کمپانیهای سونی، مایکروسافت و نینتندو باشد در حالی که استودیوهایی مانند یوبیسافت، EA و اکتیویژن در بخش دیگری به رقابت کیفی و تجاری مشغول هستند. این کمپانیها بر بازار فعال بازیهای ویدئویی تسلط دارند و هر روز نیز در این صنعت رقابتی سعی در دزدیدن گوی حریف مقابل را دارند.
جدا از کنسولهای خانگی و جدل های آن، شیوه و اشکال دیگری از بازیها نیز امروزه بین مخاطبان محبوبیت عجیبی پیدا کرده است. بازیهای موبایل، کنسولهای دستی و PCها نیز سهم خود را از این بازار پر رونق به دست آورده و احترامی شایسته محبوبیتشان برای خود کسب کردهاند. کمپانیهایی مانند King، استودیوی پشت بازی ویروسی و جهانسوز یعنی Candy Crush، بیش از صدها میلیون دلار از عنوان کوچک و ساده خود به جیب زد؛ آن هم با یک ترفند ساده که جنگ بزرگ میان کنسولها را به تمسخر گرفت و تنها بازار مخاطبان را هدف گرفت. پس میتوان این موضوع را فهمید که یافتن رگ خواب بازیکنان و به معنای حرفهایتر «مشتریان» اولین و مهمترین اولویت برای هر کمپانی با هر قد و اندازهای است. در این میان متاسفانه کمپانیهایی نیز وجود دارد که نمیتوانند این سیاست کاری را حلاجی کرده و از همان ابتدا شانس خود را از دست میدهند. حتی در این میان کمپانیهایی نیز وجود دارد که روی خوش و موفقیت را در یک بازه زمانی مشخصی دیدهاند و محصولات مشتریپسندی نیز خلق کردهاند، به سرعت برق و باد تمامی معادلات را بر علیه خود یافتهاند. در سالهای اخیر شاهد بودیم که اهمیتی ندارد که یک کمپانی تا چه حد از نظر کیفی و دانش تواناست و چه تعداد بازی خوب در آستین دارد، با این حال حتی بزرگترین آنها نیز از خطر سقوط در امان نیست. این حقیقت تلخ و خشن صنعت بازیهای ویدئویی است و نمونههای متعددی نیز در این میان وجود دارند که آن را به نمایش بگذارند. هیچکس از این موضوع خوشحال نخواهد شد، ولی گاهی اوقات زمانی میرسد که برای کمپانیهای محبوب ما، باز نگه داشتن در موفقیت و تجارت متوالی سخت و در نهایت غیر ممکن میشود و در نهایت در کمال ناباوری متوجه میشویم که باید با بازیهای خاطره انگیر آنها خداحافظی کنیم. امروز در سایت گیم شات، نگاهی میاندازیم به بزرگترین شکستهای تاریخی در صنعت بیرحم بازیهای ویدئویی و نگاهی میاندازیم به کمپانیهای مطرحی که در عین محبوبیت عناوینی که میساختند، شکست سختی را پیش روی خود دیدند و ناچار به بستن درهای خود شدند. چیزی به نام رتبهبندی در این لیست وجود ندارد و سرنوشت شوم همه این کمپانیهای دوستداشتنی مانند یک دیگر است و با لیست سرگرم کنندهای روبه رو نیستیم. با این حال امیدواریم که در آینده بتوانیم با اخبار بیشتری در رابطه با این کمپانیها مواجه شویم.
کمپانی THQ
با فرنچایزها و عناونی بسیار مطرحی مانند سری Saints Row، Darksiders و Homefront که تنها چند مورد از دستاوردهای بزرگ و مطرح کمپانی بزرگ صاحب نام، THQ است، تعطیل شدن این کمپانی بزرگ دوست داشتنی آخرین چیزی بود که طرفداران انتظار آن را داشتند و حتی آن را میخواستند. به هر حال این اتفاق رخ داد و همه را در سکوت ترسناکی فرو برد. THQ عناوین بزرگی را در طی دوران طولانی مدت حضورش در صنعت بازیهای ویدئویی به بازیکنان ارائه داد، ولی به دلیل مشکلات مالی، مدیران ناچار به بستن در شرکت شدند. فروش ناچیز بازیها نیز نتوانست این کمپانی را نجات دهد و تمام خاطرات خوب ما از این کمپانی در حال حاضر تحت عنوان THQ Nordic ادامه پیدا میکند زیرا حقوق رسمی آنها در سال ۲۰۱۳ پس از تعطیلی شرکت واگذار شد. حداقل میتوانیم امیدوار باشیم که میراث این کمپانی بزرگ به نحوی ادامه خواهد یافت.
مطرحترین عناوین:
بازی Saints Row: The Third، بازی Darksiders، بازی Metro 2033، بازی Red Faction: Guerrilla، بازی S.T.A.L.K.E.R، بازی Supreme Commander، بازی Company of Heroes، بازی Titan Quest، بازی Full Spectrum Warrior و بازی Warhammer 40,000: Dawn of War.
کمپانی Ensemble Studios
استودیوی Ensemble بدون شک یکی از بهترین استودیوهای خالق بازیهای استراتژیک بیدرنگ (Real time strategy) در تاریخ صنعت بازی است. با کارنامه بسیار غنی که شامل عناوین Age of Empires و سایر دنبالههای آن است، Ensemble Studios نام خود را به عنوان پادشاه این سبک به ثبت رساند؛ که البته این موضوع نتواست کمک حال آنها برای باز نگه داشتن درهای استودیو باشد. پس از اخراج تعدادی از کارمندان، مایکروسافت در نهایت استودیو را در سال ۲۰۰۹ تعطیل کرد. مهمترین دلیل این موضوع را نیز میتوان در بازخورد ضعیف مخاطبان از عناوین این سبک و مخصوصاً آخرین ساخته استودیو یعنی Halo Wars نام برد. سری Age of Empires همواره از بهترین عناوین سبک استراتژیک تاریخ محسوب میشود؛ و امیدواریم که روزی بتوانیم یک نسخه شایسته دیگر از این سری به چشم ببینیم.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای Age of Empires، بازی Star Wars Galactic Battlegrounds، سری بازیهای Age of Mythology و بازی Halo Wars.
کمپانی Lionhead Studios
باز هم یک کمپانی بزرگ و بینظیر دیگر که درِ آن توسط مایکروسافت تخته شد. استودیوی Lionhead Studios با مدیریت پیتر مولینکس (Peter Molyneux) دست به ساخت سری بازیهای Black and White زده بود؛ هر چند که شهرت و محبوبیت استودیو بیشتر به خاطر فرنچایز نقش آفرینی و فانتزیاش یعنی سری Fable است. این سری دارای دو نسخه است که محبوبیت خاصی نیز بین مردم پیدا کرد. با این حال در سال ۲۰۱۶، عنوان Fable Legends که چند سال متوالی بود که در حال توسعه بود و زمان ساخت آن زیاد شده بود، توسط مایکروسافت کنسل شده و استودیو نیز به همراه بازی تعطیل شد. گویا افسانه و دنیای فانتزی Fable ناتمام خواهد ماند.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای Black & White، سری بازیهای Fable و سری بازیهای The Movies.
کمپانی Guerrilla Cambridge
کمپانی بزرگ Guerrilla Cambridge که با نام Millennium Interactive نیز شناخته میشد، این کمپانی بریتانیایی به دلیل ساخت بسیاری از عناوین کلیدی کنسولهای پلی استیشن شهرت داشت. از ریمیک عنوان کلاسیک Frogger برای پلی استیشن کلاسیک گرفته تا سری بازیهای هک اند اسلش MediEvil و حتی نسخه PSP بازی LittleBigPlanet و بسیاری دیگر. Millennium Interactive توسط سونی در سال ۱۹۹۷ خریداری شد و سپس به زیر مجموعهای از Guerrilla Games تبدیل شد تا قسمتی از ساخت سری Killzone را بر عهده بگیرد و در نهایت نام Guerrilla Cambridge را بر روی خود قرار داد. با این حال در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷، سونی این استودیو را تعطیل کرد و عنوان بینظیر Killzone: Mercenary و RIGS آخرین بقایای این کمپانی مفتخر است که بر روی پلی استیشن ۴ ساختند.
مطرحترین عناوین:
بازی Frogger، سری بازیهای MediEvil، بازی Primal، بازی Ghosthunter، بازی ۲۴: The Game، بازی LittleBigPlanet (نسخه PSP)، بازی Killzone: Mercenary و بازی RIGS: Mechanized Combat League.
کمپانی Maxis Emeryville
دِین کمپانی Maxis به صنعت بازیهای رایانهای بسیار عظیم است. عناوین به شدت محبوبی نظیر سری The Sims و SimCity و دنبالههای آنها، همچنین عناوین دیگر مانند Spore، همگی توسط کمپانی بزرگ Maxis خلق شده است. در طی یک بازسازی سازمانی در سال ۲۰۱۵، اکثر کارمندان Maxis به سایر استودیوها منتقل شدند و Maxis Emeryville که استودیوی پشت The Sims و SimCity بود، به طور کامل تعطیل شد. پس از این فاجعه، ضعیف شدن در هر دو سری The Sims و SimCity به طور واضح قابل مشاهده بود. با این حال، میراث این کمپانی از دست نرفته و فراموش نمیشود؛ از آنجایی که میلیونها نفر هر روز ساعات فراوانی رادرون The Sims میگذرانند.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای SimCity، سری بازیهای The Sims، بازی Spore و بازی Darkspore.
کمپانی Bizarre Creations
Bizarre Creations یک کمپانی بزرگ است که به دلیل کار کردن بر روی فرنچایزهای محبوبی نظیر Geometry Wars و Project Gotham Racing شناخته میشد. از بازیهای دوست داشتنی دیگری که نام برند این استودیو را بر روی خود دارند میتوان به Blur و Blood Stone اشاره کرد. در حین اینکه نام برند Project Gotham Racing برای مایکروسافت باقی مانده بود، Bizarre Creations توسط اکیتیویژن در سال ۲۰۰۷ خریداری شد. با این حال سه سال بعد، اکتیویژن باز تصمیم به فروختن استودیو کرد و زمانی که هیچ ناشری حاضر به خرید آن نشد، در کمال تاسف این استودیو تعطیل شد. این استودیو یک از تلف شدهترین پتانسیلها در صنعت بازی محسوب میشود.
مطرحترین عناوین:
بازی Formula 1، سری بازیهای Project Gotham Racing، بازی Fur Fighters، بازی Treasure Planet، تعدادی از عناوین سری Geometry Wars، بازی The Club، بازی Blur و بازی James Bond 007: Blood Stone.
کمپانی Silicon Knights
این کمپانی بزرگ توسعه دهنده کانادایی که با خلق بازیهای زیبایی مانند نسخه اول سری Legacy of Kain و بازی بینظیر ترس و بقای کنسول گیم کیوب یعنی Eternal Darkness که یکی از عناوین شاهکار این سبک محسوب میشود، شناخته میشدند، در کنار عناوین خوبشان، به دلیل تلفات عمده در پروندههای حقوقی، به خصوص در مقابل کمپانی Epic Games، چندین ضرر مالی به کمپانی وارد شد و در نهایت نیز ناچار به تعطیل شدن در سال ۲۰۱۴ شدند. قضیه زمانی بدتر میشود که میفهمیم که دیگر قرار نیست رنگ عناوین Eternal Darkness 2 یا Too Human 2 را ببینیم و اوضاع افتضاحتر میشود.
مطرحترین عناوین:
بازی Cyber Empires، بازی Blood Omen: Legacy of Kain، بازی Dark Legions، بازی Fantasy Empires، بازی Eternal Darkness: Sanity’s Requiem، بازی Metal Gear Solid: The Twin Snakes، بازی Too Human و بازی X-Men: Destiny.
کمپانی Psygnosis
بازیهایی مانند Destruction Derby، Wipeout، Formula 1 از عناوین بزرگی هستند که طی سالیان گذشته توسط استودیوی Psygnosis ساخته شدهاند. زمانی که به تعداد عناوین زیاد و رکوردهای ثبت شده نگاه میاندازید، شاید متعجب شوید که چطور این استودیوی بزرگ تعطیل شد. موضوع بسیار غم انگیز است. آنها در سال ۱۹۹۳ توسط سونی استخدام شده و در سال ۲۰۰۰ نیز نام برند خود را از Psygnosis به Studio Liverpool تغییر دادند. پس این موضوعات، استودیو دست به خلق عناوین بسیار خوب در سالهای بعد از آن زد؛ ولی در سال ۲۰۱۲، استودیو توسط سونی تعطیل شد. واقعاً باعث شرم است که استودیویی به این کهنه کاری را از کار بیکار کنند. با این حال میتوانیم امیدوار باشیم که فرنچایزهایی مانند Wipeout همچنان زیر پرچم سونی زنده مانده باشند.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای Destruction Derby، سری بازیهای Discworld، سری بازیهای Ecstatica، سری بازیهای Formula 1، سری بازیهای Lemmings، بازی Prince of Persia 2: The Shadow and the Flame، سری بازیهای Shadow of the Beast، سری بازیهای Wipeout.
کمپانی Acclaim Entertainment
زمانی بود که کمپانی بزرگ Acclaim Entertainment به معنای حقیقی، یکی از بزرگترین نامهای صنعت بازیهای رایانهای محسوب میشد. زمانی که به نامهای عناوین و فرنچایزهایی که نام آنها را به یدک میکشد بیاندیشیم، باور این که آنها نیز ناچار به تعطیلی شدند، کمی سخت به نظر میرسد. فرنچایزهایی مانند سری Burnout، سری Mortal Kombat و سری Turok و چندین عنوان لایسنس شده مانند بتمن، مرد عنکبوتی و… میراث آنها واقعاً شگفت انگیر بود. با این حال آنها مجبور به اعلام ورشکستگی و بستند درهای خود در سال ۲۰۰۴ شدند. با فکر کردن به بازیهای که زیر نام آنها عرضه شد، تعطیل شدن کمپانی بزرگ Acclaim Entertainment یکی از غم انگیزترین اتفاقات صنعت بازیهای رایانهای است.
مطرحترین عناوین:
بازی Batman & Robin، بازی Batman Forever، سری بازیهای Burnout، بازی Crazy Taxi، سری بازیهای Double Dragon، سری بازیهای Mortal Kombat، بازیهای Spider-Man و سری بازیهای Turok.
کمپانی Free Radical Design
استودیوی Free Radical Design سازنده و خالق سری بازیهای اول شخص نظامی مشهور TimeSplitters میباشند. تعطیل شدن آنها به این دلیل بسیار غم انگیز است که حاصل تعدادی از وقایع غیر قابل انتظار و ناگوار بود. Free Radical Design مشغول کار کردن بر روی عنوان Star Wars: Battlefront III از سال ۲۰۰۶ تا سال ۲۰۰۸ بود، و با توجه به این نکته که پروسه ساخت بازی تا حد زیادی طی شده بود، پروژه کنسل شد. علاوه بر این موضوع، بازخورد ضعیفی که از عنوان Haze به عمل آمد، به این معنا بود که آنها شکستهای مالی فراوانی را متحمل شده و در نهایت نیز ورشکست شدند. استودیو در نهایت توسط کمپانی Crytek خریداری شده، ولی با توجه به ادامه یافتن مشکلات مالی و اتلاف وقت، در نهایت در سال ۲۰۱۴ این کمپانی بزرگ نیز تعطیل شد.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای TimeSplitters، بازی Second Sight، بازی Haze.
کمپانی Zipper Interactive
کمپانی بزرگ Zipper Interactive با خلق عناوینی در سبک محبوب تیراندازی در طی سالهای فعالیتش، نام خوبی را برای خود در میان مخاطبان ایجاد کرد. یکی از نخستین عناوین قابل توجه خلق شده توسط این کمپانی که به محبوبیت رسید، عنوان MechWarrior 3 است؛ عنوانی که کمی خشن و بدقلق، ولی بسیار درخشان بود. با این حال سری بازیهایی که آنها با آن به خاطر سپرده میشوند، سری SOCOM U.S. Navy SEALs است. با عرضه در سه سیستم مختلف، سری بازیهای SOCOM U.S. Navy SEALs به ما تجربهای فراموش نشدنی را تقدیم کرد و بازیهای بسیار خوبی در این مجموعه وجود دارد. Zipper Interactive همچنین بر روی بازی آنلاین محصول سال ۲۰۱۰ یعنی MAG و عنوان Unit 13 که بر روی کنسول دستی پلی استیشن ویتا ساخته شده بود نیز کار کرد. آنها در نهایت در سال ۲۰۱۳ توسط سونی تعطیل شدند.
مطرحترین عناوین:
بازی MechWarrior 3، سری بازیهای SOCOM U.S. Navy SEALs، بازی MAG و بازی Unit 13.
کمپانی Evolution Studios
هر کس که طرفدار سبک مسابقاتی باشد، میداند که این مورد چقدر برای جامعه بازیهای رایانهای دردناک بوده است. کمپانی بزرگ Evolution Studios افرادی بودند که پشت عناوین World Rally Championship بر روی کنسول پلی استیشن ۲ قرار داشتند. همچنین نام آنها را میتوان بر روی سری بینظیر MotorStorm نیز مشاهده کرد. آخرین اثر مطرحی که از آنها منتشر شد و سر و صدای زیادی هم به پا کرد، عنوان مسابقهای Driveclub محصول سال ۲۰۱۴ است. نیازهای مالی که باید بر روی Driveclub اعمال میشد، باعث ایجاد مشکلاتی در ساختار شرکت شد و در نهایت نیز در سال ۲۰۱۶ توسط سونی تعطیل شدند. خوشبختانه، اعضایی که در Evolution کار میکردند، در همان سال به Codemasters پیوستند که بدین معنیست که روح Evolution همچنان زنده خواهد ماند.
مطرحترین عناوین:
سری بازیهای World Rally Championship، سری بازیهای MotorStorm و بازی Driveclub.
کمپانی Pandemic Studios
Pandemic Studios بر روی عناوین خاطره انگیز فراوانی زمانی که فعالیت میکرد، کار کرده بود. از میان فرنچایزهای فراوانی که به دست آنها ساخته و توسعه یافته شد میتوان به سری Mercenaries، سری Destroy All Humans اشاره کرد. از دیگر ساختههای بینظیر این کمپانی بزرگ میتواند به دو بازی Star Wars Battlefront و Star Wars Battlefront II اشاره کرد (نسخههای اورجینال نه بازیهای DICE). کمپانی Pandemic Studios در سال ۲۰۰۸ به همراه استودیوی کانادایی BioWare به خدمت کمپانی EA در آمد؛ ولی به دلیل ضررهای مالی فراوان، در سال بعد توسط EA تعطیل شد. خوشبختانه همانند مورد قبلی، بسیاری از کارمندان در حال حاضر در استودیوی ۳۴۳ Industries حضور داشته و بر روی Halo: Combat Evolved Anniversary و Halo 4 کار کردهاند. سایر کارمندان سابق این کمپانی نیز استودیوهای مطرحی مانند Infinity Ward، Treyarch، Respawn Entertainment و Blendo Games کار میکنند؛ پس میدانیم که پتانسیل از دست رفتهای در این میان وجود ندارد.
مطرحترین عناوین:
بازی Battlezone II: Combat Commander، بازی Dark Reign 2، بازی Army Men: RTS، بازی Star Wars: The Clone Wars، بازی Full Spectrum Warrior، بازی Star Wars: Battlefront، بازی Star Wars: Battlefront II، بازی Mercenaries: Playground of Destruction، سری بازیهای Destroy All Humans، بازی Full Spectrum Warrior: Ten Hammers، بازی Mercenaries 2: World in Flames، بازی The Lord of the Rings: Conquest، بازی The Saboteur و بازی The Dark Knight.
کمپانی Bullfrog Productions
آقای پیتر مولینکس از کمپانی بزرگ Lionhead Studios را به یاد دارید؟ بله، وی باری دیگر در این لیست جای میگیرد! Bullfrog Productions با عناوین کلاسیکی مانند بازی Syndicate، سری بازیهای Dungeon Keeper و بازی Populous شناخته میشد. پس از خرید آنها توسط EA، مولینکس کمپانی را در سال ۱۹۹۷ ترک کرد تا Lionhead Studios را تاسیس کند (که میدانیم چه عاقبتی داشت!) و پس از آن دیگر هیچ چیز مانند قبل نشد. Bullfrog Productions پس از ترک وی، چند بازی را در دست ساخت قرار داد، ولی در نهایت آنها نیز در سال ۲۰۰۱ بسته شدند. بسیاری از کارمندان این کمپانی بزرگ پس از تعطیل شدن آن استودیوهای خود را تاسیس کرده و موفقیتی مستقل به دست آوردند، و میراث Bullfrog Productions هرگز از بین نرفت.
مطرحترین عناوین:
بازی Fusion، بازی Syndicate، سری بازیهای Dungeon Keeper، سری بازیهای Populous، بازی Theme Park، بازی Genewars، بازی Theme Hospital، بازی Theme Aquarium و بازی Quake III Revolution.
کمپانی Neversoft
Neversoft در طی تاریخچه خود، بازیهای واقعاً بینظیری خلق کرد. از Spider-Man سال ۲۰۰۰ (که بهترین بازی رایانهای بر اساس شخصیت Spider-Man به حساب میآید) تا تمام عناوین سری Tony Hawk’s Pro Skater. سری بازیهای از ستایش شدهترین بازیهای ورزشی تاریخ محسوب میشوند که بیشترین نمرات مثبت منتقدان را به خود اختصاص دادهاند (بازی Tony Hawk’s Pro Skater 2 میانگین نمرات ۹۸ را در وبسایت متاکریتیک دارد!) استودیو پس از اینکه فرنچایز Guitar Hero در سال ۲۰۰۶ توسط اکتیویژن خریداری شد، تعدادی از نسخهای این سری را نیز توسعه داد. کمپانی بزرگ Neversoft در نهایت به استودیوی Infinity Ward پیوست تا به آنها در ساخت بازی Call of Duty: Ghosts کمک کند و در نهایت در همان سال به عنوان یک استودیوی جداگانه، تعطیل شدند. آیا شما میتوانید بازی فوق العاده و خاطره انگیز Gun را در زمانی که شاهکار وسترن راک استار یعنی Red Dead Redemption وجود خارجی نداشت فراموش کنید؟ بله آن بازی نیز از دیگر آثار این استودیو است که باری دیگر ثابت میکند که صنعت بازیهای رایانهای چه استودیوی بینظیری را از دست داد. مرگ Neversoft قطعاً غم انگیزترین حادثه برای این صنعت دوست داشتنی به شمار میآید.
مطرحترین عناوین:
بازی Skeleton Warriors، بازی MDK، بازی Apocalypse، سری بازیهای Tony Hawk’s Pro Skater، بازی Gun، سری بازیهای Guitar Hero، بازی Band Hero و بازی Call of Duty: Ghosts (به عنوان جزئی از استودیوی Infinity Ward).
به امید اینکه هیچ کمپانی بزرگ و خلاقی روی نابودی را نبیند و بتواند تا مدتها دست به خلق بازیهای زیبا بزند. بیاید قدر بازیهای بینظیری که حاصل مدتهای طولانی زحمات بازیسازان بزرگی در سراسر دنیا هستند را بدانیم و به یاد داشته باشیم که به خاطر زحمات بینظیر و خاص این افراد است که میتوانیم ساعات فراوان و لذت بخشی را در دنیای بازیهای مورد علاقه خود تجربه کنیم.
1 دیدگاه
Outis
سپاس بابت مقاله آقای کاظمی. بیشترشون به خاطر خریده شدن توسط یک استودیو بزرگتر (مایکروسافت، سونی) توسط همان استودیو تعطیل شدن… فقط افسوس خوردم…