در این مطلب قصد داریم به علت اصلی تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها بپردازیم و راهکارهایی هم برای پیش‌بینی این موضوع ارائه دهیم.
مهم‌ترین مسئله‌ای که در همین ابتدا باید به آن بپردازیم این است که تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها در بیشتر مواقع هیچ ربطی به کیفیت آن سریال ندارد و همه چیز به تعداد بینندگان و در بعضی مواقع، موفقیت آن سریال در فصل جوایز برمی‌گردد. دلیل اینکه این دو مورد به بقای یک سریال یا همان تمدید شدنش ختم می‌شوند هم یک امر بسیار ساده است، «پول». شاید برخی دوستان ندانند که جوایزی مانند «اِمی» (Emmy) برای سریال‌ها و شبکه‌های تولید کننده آن سریال‌ها درآمد ایجاد می‌کند. البته این درامد به هیچ‌وجه قابل مقایسه با درآمدی که تعداد بیننده بالا نصیب یک سریال و شبکه سازنده آن می‌کند، نیست ولی باز هم درآمد قابل توجهی است. پس تا اینجا به یک فرمول خیلی ساده رسیدیم، اگر یک سریال بیننده بالا داشته باشد، قطع به یقین تمدید می‌شود و اگر در فصل جوایز هم موفق عمل کند، شانس بالایی برای بقا و تمدید شدن دارد. اما اصل قضیه خیلی پیچیده‌تر از این موضوع است. در ادامه به ترتیب اولویت، مسائلی که در تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها نقش دارند را بررسی می‌کنیم.
شاید برخی دوستان ندانند که جوایزی مانند «اِمی» (Emmy) برای سریال‌ها و شبکه‌های تولید کننده آن سریال‌ها درآمد ایجاد می‌کند.
بحث «ریتینگ» (Raiting) و جامعه هدف
ریتینگ یا ریت بیننده جامعه هدف، اصلی‌ترین نقش را در تمدید یا کنسل شدن سریال‌ها ایفا می‌کنند. جامعه هدف در آمریکا افراد بین ۱۸ تا ۴۹ سال هستند. این افراد به علت اینکه فعال‌ترین اشخاص در جامعه هستند اصلی‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نقش را در تمدید یا کنسل شدن سریال‌ها ایفا می‌کنند. درآمد اصلی اکثر شبکه‌های تلویزیون، تبلیغات است (برخی شبکه‌های تلوزیونی به تبلیغات وابسته نیستند که در ادامه به این شبکه‌ها هم خواهیم پرداخت) و جامعه هدف برای تبلیغات هم افرادی هستند که بین ۱۸ تا ۴۹ سال سن داشته باشند. پس جامعه هدف سریال‌های تلویزیون هم همین افراد خواهند بود. اما چگونه می‌توان میزان موفقیت یک سریال در جذب مخاطب هدف را محاسبه کرد؟ اینجا به کمپانی‌ای با نام «نیلسن» (Nielsen) برمی‌خوریم. اینکه نیلسن دقیقا چگونه این آمار را به دست می‌آورد بحث بسیار طولانی‌ای بوده که از حوصله این مطلب خارج است ولی در این حد بگوییم که نیلسن از دستگاه‌هایی با نام Set Meter و دستگاه‌های پیشرفته‌تری با نام People meter استفاده می‌کند که این دستگاه‌ها به تلوزیون خانه خانوارهایی که به نیلسن اجازه دسترسی به اطلاعاتشان را داده‌اند وصل می‌شوند و اطلاعات مهمی را به این کمپانی می‌فرستند. البته اطلاعات فرستاده شده به هیچ عنوان اطلاعات شخصی نیستند و تنها چیزی که در این اطلاعات وجود دارد، این است که تلویزیون این افراد در چه زمانی، در حال نشان دادن چه شبکه‌ای بوده است و هنگامی که این افراد برنامه‌ای را ضبط می‌کنند هم زمان ضبط شدن این برنامه و شبکه‌ای که در حال پخش آن برنامه بوده است به نیلسن فرستاده می‌شود و آنالیزورهای نیلسن می‌توانند با این اطلاعات متوجه شوند که این افراد در حال ضبط و یا تماشای چه برنامه‌ای بوده‌اند. پس از به دست آوردن این اطلاعات، نیلسن با توجه به الگوریتم‌هایی که دارد می‌تواند یک آمار بیننده نسبی از جامعه هدفی که در حال مشاهده یک سریال به خصوص بوده‌اند منتشر کند. این آمار که با نام ریتینگ یا ریت بیننده منتشر می‌شوند، انقدر معتبر هستند که اصلی‌ترین دلیل برای تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها باشند.
اما سوالی که احتمالا برایتان به وجود می‌آید این است که چگونه آدم‌های عادی مانند من و شما می‌توانند به این آمار دست پیدا کنند؟ خب جوابش سایت‌هایی هستند که این آمار را منتشر می‌کنند. بگذارید همین اول کار بگویم که هیچ‌کدام این سایت‌ها به معنی واقعی کلمه «کامل» نیستند و بعضا آمار مرتبط با برخی سریال‌ها و برنامه‌ها را ندارند یا زیادی پیچیده هستند و اطلاعات غیر ضروری زیادی را منتشر می‌کنند. من به شخصه از این لینک استفاده می‌کنم و به شما هم پیشنهاد می‌کنم از همین سایت استفاده کنید. پس از باز کردن سایت، به بخشی که در تصویر زیر مشخص شده است بروید
از اینجا به بعد همه چیز واضح است. اگر روی View yesterday’s Raiting کلیک کنید، صفحه‌ای باز می‌شود که در آن ریتینگ تمام سریال‌ها به تفکیک روز مشخص شده اند و با کلیک کردن روی عبارت Next Day و یا Previous Day می‌توانید به ترتیب به روز بعد و روز قبل بروید. عبارت‌های Compare Shows و Compare Seasons هم همان‌طور که از اسمشان پیداست، به ترتیب، مقایسه آمار بیننده دو سریال مختلف و یا فصل‌های مختلف یک سریال را برعهده دارند. با انتخاب هرکدام از این دو گزینه می‌توانید با استفاده از گزینه‌های پایین آن، سریال یا سریال‌ها مدنظرات را برای مقایسه انتخاب کنید و با کلیک بر روی Generate Result نتیجه را مشاهده کنید. فقط نکته بسیار مهم این است که اصلی‌ترین عددی که مشاهده می‌کنید مربوط به ستونی است که بالای آن نوشته شده است: “Demo” و بخش Total زیاد مهم نیست. اما نتیجه‌گیری از این آمار بیننده کاملا به شبکه‌ای که سریال مورد نظر را پخش می‌کند و نوع آن شبکه بستگی دارد که این موضوع ما را به اولویت دوم می‌رساند.
به طور کلی سریال‌ها در دو نوع رسانه پخش می‌شوند. یکی رسانه‌های اینترنتی و دیگری رسانه‌های تلوزیونی.
انواع شبکه‌ها
به طور کلی سریال‌ها در دو نوع رسانه پخش می‌شوند. یکی رسانه‌های اینترنتی و دیگری رسانه‌های تلوزیونی. رسانه‌ها اینترنتی، رسانه‌هایی مانند Netflix و یا Amazon و Hulu و… هستند. این رسانه‌ها عملا هیچ آمار بیننده‌ای منتشر نمی‌کنند و هیچ راهی برای فهمیدن اینکه سریال‌هایشان چقدر شانس تمدید شدن دارند، وجود ندارد ولی خب خبر امیدوارکننده این است که این رسانه‌ها معمولا سریال‌ها و برنامه‌های خود را تمدید می‌کنند. اما نوع دوم رسانه ها، رسانه‌های تلوزیونی هستند؛ شبکه‌های تلوزیونی از این نوع رسانه هستند که اکثر سریال‌ها را هم همین شبکه ها پخش می‌کنند و خوشبختانه آمار بیننده آن‌ها توسط نیلسن قابل دسترسی است. اما همین شبکه‌های تلوزیونی هم به دو بخش تقسیم می‌شوند. فقط به این نکته توجه کنید که ما در اینجا درباره آمریکا صحبت می‌کنیم چون تقریبا تمام سریال‌های مهم از رسانه‌های آمریکا پخش می‌شوند.
۱- شبکه‌های نتورک (Network): این شبکه‌ها بسیار شبیه به شبکه‌هایی که خود ما در کشورمان داریم، هستند. معروف‌ترین این شبکه‌ها، CBS و ABC و FOX و NBC و CW هستند. این شبکه‌ها به طور کامل وابسته به تبلیغات هستند و اگر تبلیغات وجود نداشته باشد، این شبکه‌ها ورشکسته می‌شوند. اکثر سریال‌های عامه پسند از این شبکه‌ها پخش می‌شوند. درواقع هدف اصلی این شبکه‌ها ساخت سریال‌هایی است که مخاطب جذب کند و کیفیت سریال‌ها زیاد برایشان مهم نیست. البته سریال‌های بسیار خوش‌ساخت و زیبایی هم در این شبکه‌ها ساخته شده است (مانند شاهکاری به نام LOST) ولی اگر نسبت بگیریم، سریال‌های ضعیف این شبکه‌ها بیشتر از سریال‌های قوی آن‌ها است. دیگر نکته بسیار مهم در رابطه با این شبکه‌ها این است که مسائلی مانند خشونت و روابط جنسی در این شبکه‌ها بسیار کم نشان داده می‌شوند و هیچگاه سریالی با درجه سنی TV-MA در این شبکه‌ها پخش نشده و نخواهد شد. این شبکه‌ها دارای محدودیت‌های زیادی هستند و با توجه به اینکه بیننده اصلیشان عوام هستند، یک جورایی مجبور به خود سانسوری هستند.
قانون نانوشته‌ای که در رابطه با تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها در این نوع شبکه‌ها وجود دارد این است که: اگر آخرین فصل منتشر شده از سریال مورد نظرتان در لینکی که بالاتر قرار داده شد و در بخش Demo، ریتینگ کمتر از ۱ داشت، به احتمالا بالای ۶۰ درصد کنسل می‌شود. اگر ریتینگ آن بین ۱ تا ۱.۵ قرار داشت، به احتمال بالای ۵۰ درصد تمدید می‌شود و اگر بالای ۱.۵ قرار داشت به احتمالا بالای ۷۰ درصد تمدید می‌شود.
۲- شبکه‌های کابلی (Cable): این نوع شبکه‌ها به صورت پیش‌فرض در تلویزیون‌های آمریکا وجود ندارند و برای دسترسی به این شبکه‌ها، آمریکایی‌ها مجبور به پرداخت هزینه هستند که این هزینه بسته به شبکه و باز نوع شبکه متفاوت است. به طور کلی شبکه‌های کابلی خود به دو نوع تقسیم می‌شوند:
۲.۱- شبکه‌های کابلی «بیسیک» (Basic): اکثر شبکه‌های کابلی‌ای که سریال پخش می‌کنند، از این نوع هستند. اشتراک این شبکه‌ها زیاد گران‌قیمت نیست و افراد بیشتری می‌توانند این شبکه‌ها را تهیه کنند. شبکه‌های کابلی بیسیک هم مانند شبکه‌های نتورک از تبلیغات استفاده می‌کنند ولی وابستگی آن‌ها به تبلیغات اصلا مانند وابستگی شبکه‌های نتورک به مبحث تبلیغات نیست ولی باز هم بخش عمده‌ای از سرمایه این نوع شبکه‌ها را تبلیغات فراهم می‌کنند. معروف‌ترین شبکه‌های کابلی بیسیک عبارتند از: FX و AMC و MTV و SyFy و USA و TNT. برای این سریال‌ها موفقیت در فصل جوایز و آمار بینندگان نیلسن تقریبا به یک ارزش هستند به همین دلیل به عنوان مثال شاهکاری با نام Breaking Bad علی رغم اینکه در فصل‌های اول خودش آمار بیننده ضعیفی داشت، ولی به خاطر موفقیت‌هایش در مراسم‌های معتبری همچون Emmy و Golden Globe توسط شبکه AMC کنسل نشد. ولی باز همین موضوع این را هم نشان می‌دهد که چرا سریال The Walking Dead علی رغم افت شدیدی که در فصل‌های اخیر داشته است و عدم موفقیتش در فصل جوایز، صرفا به خاطر تعداد بینندگان بالا، توسط همین شبکه AMC کنسل نمی‌شود. از نظر درجه سنی هم این شبکه‌ها چون باز هم تا حدودی وابسته به مخاطب عام هستند، سعی می‌کنند زیاد مسائل جنسی یا خشونت را به تصویر نکشند. در این شبکه‌ها خشونت راحت‌تر از مسائل جنسی به تصویر کشیده می‌شود و تمام سریال‌هایی که در این شبکه‌ها با درجه سنی TV-MA پخش می‌شوند، این درجه سنی را به خاطر خشونت و یا استفاده از الفاظ رکیک به دست آورده‌اند.
در رابطه با تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها در این نوع شبکه‌ها هم می‌توانید از این قانون نانوشته استفاده کنید: اگر آخرین فصل منتشر شده از سریال مورد نظرتان در لینکی که بالاتر قرار داده شد و در بخش Demo، ریتینگی بین ۰ تا ۰.۵ داشت، به احتمال بالای ۵۰ درصد کنسل می‌شود، اگر ریتینگ سریال بین ۰.۵ تا ۱ قرار داشت، به احتمالا بالای ۵۰ درصد تمدید می‌شود. اگر بین ۱ تا ۱.۵ قرار داشت، به احتمال بالای ۶۵ درصد تمدید می‌شود و اگر بالای ۱.۵ قرار داشت به احتمالا بالای ۸۰درصد تمدید می‌شود. ضمن اینکه موفقیت سریال مورد نظرتان در فصل جوایز هم فارغ از ریتینگی که سریال دارد، احتمال تمدید شدن آن را بیشتر از ۵۰ درصد می‌کند.
۲.۲- شبکه‌های کابلی «پرمیوم» (Premium): جذاب‌ترین و باارزش‌ترین سریال‌ها معمولا از این نوع شبکه‌ها پخش می‌شوند. شبکه‌هایی مانند HBO و FXX و SHOWTIME و STARZ و Cinemax از این نوع شبکه‌ها هستند. اشتراک این شبکه‌ها به معنی واقعی کلمه گران است و هرکسی توانایی خرید این اشتراک را ندارد. این نوع شبکه‌ها اصلا و ابدا از تبلیغات استفاده نمی‌کنند و تنها چیزی که برایشان مهم است کیفیت سریال و موفقیت آن در فصل جوایز است چرا که در این صورت، افراد بیشتری حاضر به تهیه اشتراک آن‌ها و تماشای سریال مورد نظرشان می‌شوند. شبکه‌های کابلی پرمیموم هیچ وابستگی‌ای به تبلیغات و بیننده عام ندارند و اگر یک سریال نظر مثبت منتقدین را جلب کند و یا در فصل جوایز موفق باشد، معمولا توسط این شبکه‌ها تمدید می‌شود. این نوع شبکه‌ها هیچگونه محدودیتی را برای سریال‌هایشان در نظر نمی‌گیرند و هیچگونه سانسوری در این شبکه‌ها وجود ندارد. به همین علت هم بزرگان سینما معمولا وقتی می‌خواهند وارد دنیای سریال‌های تلوزیونی شوند، پای به شبکه‌های کابلی پرمیوم می‌گذارند. در رابطه با تمدید یا کنسل شدن سریال‌ها در این نوع شبکه‌ها هم قانون خاصی وجود ندارد، فقط اگر سریال مورد نظرتان صرفا در این نوع شبکه‌ها پخش شود، به احتمالا بالای ۵۰ درصد تمدید می‌شود، اگر این سریال بتواند نظر مثبت منتقدین را در سایت‌هایی مانند Metacritic و یا نظر مثبت مخاطبین را در سایت‌هایی مانند IMDB کسب کند، به احتمال بالای ۷۰ درصد تمدید می‌شود و اگر در فصل جوایز هم موفق باشد، به احتمال بالای ۹۹ درصد تمدید می‌شود.
استثناءها
اما در این میان استثناءهایی هم وجود دارند که شامل حال سریال‌های بسیار کمی می‌شوند. شاید اصلی‌ترین استثناء مربوط به سریال‌هایی شوند که در خارج از آمریکا مخاطبان زیادی دارند و یا بیننده تلویزیون آن‌ها به نسبت دانلودهای قانونی و فروش DVD و دیسک‌های بلوری، کمتر باشد. اصلی‌ترین استثناءها مربوط به سریال‌های شبکه CW می‌شود. سریال‌های این شبکه در میان جامعه هدف چندان موفق نیستند و در فصل جوایز هم توفیق چندانی نمی‌توانند کسب کنند، اما این سریال‌ها به علت طرفدارانی که در کشورهای دیگر و یا در میان تینیجرهای خود آمریکا دارند و درآمدی که به همین دلیل توسط دانلودهای قانونی و فروش DVD و دیسک‌های بلوری به شبکه CW تزریق می‌کنند، معمولا تمدید می‌شوند.
بسیاری از سریال‌هایی که اعلام می‌شود فصل بعدشان فصل آخر آن‌ها خواهد بود، در واقع به صورت خیلی مودبانه، کنسل شده‌اند!
فرق بین کنسل شدن سریال‌ها با تمام شدن آن‌ها
قبل از هرچیزی به این نکته توجه کنید که برخلاف تصور اکثر مردم، کنسل شدن یک سریال لزوما به معنی ناتمام ماندن آن نیست. درست است که سریال‌هایی وجود دارند که به صورت ناتمام کنسل شده‌اند ولی تعداد اینگونه سریال‌ها بسیار کم است. معمولا سریال‌ها یک فصل زودتر و یا دیگر نهایتا چند قسمت مانده به پایان فصل جاری، توسط شبکه، کنسل یا تمدید می‌شوند و اگر بنا بر کنسل شدن یک سریال باشد، در اکثر مواقع، سازندگان و تیم نویسندگان آن سریال در فصل بعد یا دیگر نهایتا همان فصل جاری، داستان را به اتمام می‌رساند که البته نمی‌شود منکر این شد که این به پایان رساندن داستان، به خاطر عجله‌ای بودنش، صرفا رفع تکلیف است و پایان‌بندی‌ای که مخاطبان انتظارش را داشتند، نیست. برخی سریال‌ها هم پس از کنسل شدن، توسط یک یا حتی چند فیلم تلوزیونی که از همان شبکه پخش می‌شود، داستان را به اتمام می‌رسانند. اما از طرفی بسیاری از سریال‌هایی که اعلام می‌شود فصل بعدشان فصل آخر آن‌ها خواهد بود هم در واقع به صورت خیلی مودبانه، کنسل شده‌اند. در مجموع، سریال‌هایی که واقعا به اتمام رسیده‌اند و به صورت مودبانه و یا غیر مودبانه کنسل نشده‌اند، معمولا سریال‌هایی هستند که در اوج کناره‌گیری کرده‌اند. سریال‌های دوست داشتنی‌ای مانند Friends و یا شاهکارهایی مانند Breaking Bad و Lost و در آینده‌ای نزدیک، Game Of Thrones از این دست سریال‌ها هستند.
جمع‌بندی
تمدید یا کنسل شدن سریال‌ها ربطی کاملا مستقیم با ریتینگ و جامعه هدف آمریکا دارند. این ریتینگ توسط سایت‌هایی مانند STV PLUS و استفاده از لینک مربوط به Ratings این سایت قابل مشاهده است. اما نکته بسیار مهم، استفاده درست از اطلاعات این سایت است چرا که بسته به نوع شبکه، می‌توان از اعداد نشان داده شده در بخش Demo این سایت، برداشت‌های مختلفی کرد. ضمن اینکه موفقیت یک سریال در فصل جوایز هم بسته به نوع شبکه، کمک شایانی به تمدید شدن یک سریال می‌کند. فقط به این نکته توجه کنید که مهم‌ترین معیار برای تمدید و یا کنسل شدن سریال‌ها، آخرین فصلی بوده که از آن‌ها پخش شده است.
امیدواریم از مباحثی که در این مطلب در اختیارتان قرار داده شد استفاده کرده باشید و بتوانید از این به بعد، قبل از اعلام رسمی شبکه، تمدید یا کنسل شدن سریال مورد نظرتان را پیش‌بینی کنید تا در میانه راه مجبور نشوید با سریال مورد نظرتان خداحافظی تلخی داشته باشید و یا شاهد پایان‌بندی‌ای عجولانه و ضعیف برای آن اثر باشید.
