آیا خواب و رویای بازیکنان و گیمرها با دیگر افراد تفاوت است؟

آیا رویای بازیکنان و گیمر‌ها عجیب‌ ولی آرام‌تر از دیگر افراد است؟ این سوال جالب شاید تا به حال به ذهنتان خطور نکرده باشد ولی ما سعی در پیدا کردن پاسخی برای ان داریم.

یکی از خوبی‌های دنبال کردن علم این است که در میان میلیون‌ها نفر ادم، یک نفر ممکن است به دنبال پیدا کردن یک جواب برای چنین سوال رود. «جین گکنبک» (Jayne Gackenbach) و «بینا کورویا» (Beena Kuruvilla) تحقیقاتی انجام داده‌اند که نتایج جالبی به همراه داشته است. این دو نفر پی برده‌اند که رویا و خواب بازیکنان و گیمر‌ها با دیگر افراد فرق دارند.

هرچقدر که این موضوع جالب به نظر برسد ولی چندان عجیب نیست و با کمی چستجو می‌توان با تحقیقات جالبی در این زمینه روبه رو شد. تحقیقات نشان می‌دهند که نوجوانان از خشونت و یا ترس درون رسانه‌ها استفاده می‌کنند تا برای شرایط استراس‌زا زندگی واقعی تمرین داشته باشند. این تئوری بیان می‌کند که بازی‌های ویدئویی و دیگر رسانه‌ها مثل کتاب‌های مصور و کتاب‌ها برای ما محیط امنی را محیا می‌کنند تا با ایده‌های استرس‌زا روبه رو شویم. در این مواقع نوجوان‌ها سعی می‌کنند با این شرایط خود وفق دهند یا استراتژی جدید برای مقابله با این شرایط خلق کنند.

در واقع تحقیقات «جین گکنبک» (Jayne Gackenbach) و «بینا کورویا» (Beena Kuruvilla) دقیقا بر روی همین موضوع تمرکز دارد. این دو نقر بر روی این تحقیق کردند که ذهن ما چگونه با خواب و رویا سعی می‌کند خود را برای چنین شرایطی در زندگی واقعی اماده کند. «تئوری شبیه سازی خطر» (threat simulation theory) به این می‌پردازد که ذهن ما رویاهایی خلق می‌کند تا تهدید و شرایط خطرناک را شبیه سازی کند. در این رویاها ما می‌توانیم چگونگی روبه رو شدن با این شرایط را تمرین کنیم تا در زندگی واقعی به آن‌ها بهتر واکنش نشان دهیم. به همین دلیل اگر نگران جرم جنایت هستیم، شاید خواب ببینیم که از خانمان دزدی شده است.

گکنبک و کورویا ادعا داشتند که بازی‌های ویدئویی همانند خواب و رویا، واقعیت‌های نادرستی هستند که ما خود را در معرض آن قرار می‌دهیم. این موضوع در مورد عناوین تعاملی‌تر که بازیکن حس می‌کنند واقعا در دنیای بازی حضور دارد، بیشتر به واقعیت نزدیک است. تحقیقات نشان می‌دهند که بازی کردن می‌تواند جای رویاها و خواب‌های خطرناک و ترسناک را پر کند. از این رو نیاز کمتری است تا در رویا و خواب این موارد تمرین شوند که تعداد این رویاها را کمتر می‌کند.

زمانی که این دو محقق از شرکت کنندگان ازمایش خود خواستند که عادات بازی کردن و رویاهای خود را بازنویسی کنند، پی بردند که این موضوع تقریبا درست است. در مورد خواب و رویا بر روی این تمرکز شده بود که این خواب‌های ترسناک بودند، فرد چه حسی در خواب داشت، چه کسی در معرض خطر قرار داشت، خطر به چه اندازه جدی بود، واکنش فرد چه بود و چه نقشی در خواب خود داشت. جای تعجب ندارد که بگوییم بازیکنان همچنان خواب‌های خشن و ترسناک خواهند دید، چون ما همیشه خواب چیزهایی را می‌بینیم که در روز با آن‌ها سروکار داریم، اما نکته جالب در ادامه بحث مطرح می‌شود. بازیکنان و گیمر نسبت به خواب‌های ترسناک و خطرناک کمتر می‌ترسند و کمتر پیش می‌امد که خواب خود را یک کابوس توصیف کنند. این موضوع بیش از پیش در بازیکنانی که بیشتر وقت خود را صرف تجربه عناوین شوتر اول شخص می‌کنند، صدق می‌کند.

اما آیا این تنها زاویه بررسی تفاوت خواب بازیکنان هاردکور با افراد معمولی بود؟ جواب این سوال منفی است. در یک سری تحقیقات متعاقب دیگر، بر روی این تمرکز شده بود که بازیکنان هاردکور تا چه انداز خوابی اشفته خواهند داشت. نکته جالب این تحقیقات اما به مفهوم آشفته بود خواب ربط دارد که شامل سه فاکتور مختلف است:

• نامتقارن بودن یا عدم هماهنگی ویژگی‌های تصاویر خواب
• نامشخص بودن یا مبهم بودن تصاویر خواب
• عدم انسجام، ظهور ناگهانی، ناپدید شدن یا تغییر تحول تصاویر خواب

تحقیقات به این نتیجه رسیدند که ازآنجایی که ما در بازی‌های ویدئو شاهد تصاویر عجیب و غریب زیادی هستیم، این موضوع راه خود به خواب و رویا ما نیز باز می‌کند. با بررسی بیشتر داده‌ها و توصیف بازیکنان از خواب خود، گکنبک متوجه شد که این افراد خواب‌های عجیب و غریب‌تری می‌بینند. این مبهم بودن بیشتر از هرچیزی مربوط به اشخاص و مکان‌ها است.

البته جای تعجب نیست که نویسندگان مختلف این تئوری را دارند که تصاویر مشاهده شده در خواب و رویا پیچیده‌تر از آن هستند که فقط و فقط به دیده‌های ما در طول روز مربوط باشند. به عنوان مثال مبهم بودن بیشتر خواب بازیکنان می‌توانند به این ربط داشته باشد که زهن ما بازتر است و می‌تواند رابطه غیرمعول و غیراُرتُدُسک بین مفاهیم و اشیا برقرار کند. همچنین تحقیقات دیگری نشان داده‌اند که بازی کردن می‌تواند توانایی حل مسئله غیر کلامی را افزایش دهد، مخصوصا زمانی که این حل مسئله به استدلال‌های فضایی ربط داشته باشد. همچنین نوآوری بیشتر (که به رابطه غیرمعول و غیرارتدسک بین مفاهیم و اشیا ختم می‌شود) نیز در پریشان بودن خواب بسار تاثیر دارد. از این رو بازیکنان می‌توانند در حل بعضی مسائل غیرکلامی خلاقیت بیشتری داشته باشند و به طور ساده‌تر بهتر از سایرین باشند. از این رو خواب‌های پریشان بازیکنان هاردکور می‌تواند به این موضوع ربط داشته باشد.

در نهایت باید بگوییم که این تحقیقات بسیار جالب است و شما می‌توانید برداشت خودتان را از آن داشته باشید، ولی چیزی که مشخص است، ما بازیکنان خواب‌هایی عجیب‌تر اما بی‌خطر‌تری نسبت به دیگر افراد تجربه می‌کنیم.