در اینکه تاثیر بازیهای ویدیویی بر سلامت جسم و روان چگونه است تاکنون بحثهای بیشماری شده است و به موازات این بحثها عده زیادی تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام دادهاند. اما هنوز نمیتوان به یک نتیجه معیار بر سر این قضیه رسید. بله، چه ما بگوییم بازیهای ویدیویی مضر هستند و چه بگوییم مفید هیچ تغییری در صنعت بازیها ایجاد نمیشود؛ عناوین جدید ساخته و عرضه میشوند و هر روز به تعداد بازیکنان در سراسر جهان افزوده میشود. اما باز هم از قدیم گفتهاند اگر حرفی برای شنیدن وجود داشته باشد، بهتر است آن را شنید!
من سه بچه مدرسهای دارم. از نظر من، آنها وقت زیادی را بر روی صفحه نمایش اختصاص میدهند، به خصوص بر سر بازیهای ویدیویی. من هم مانند بسیاری دیگر از والدینی که میشناسم در مورد رابطه فرزندانم با بازیها نگران هستم و از همین الان هم میگویم، من از دهه ۸۰ در مورد بازیهای ویدیویی نوشتهام و پول درآوردهام. بازیهای ویدیویی کمک میکنند که خوراک و پوشاک خانوادهام تامین شود. پس بله، وجود آنها به من هم کمک بسیار زیادی میکند. اما این باعث نمیشود که مسئولیتم را نسبت به فرزندانم نادیده بگیرم. من میخواهم مطمئن باشم که آنها خوب بزرگ میشوند و به خوبی ورزش میکنند و دید نسبتاً وسیعی از زندگی و چیزهایی که برای پیشنهاد دادن دارد بدست میآورند.
من شخصا فکر میکنم که بازیهای ویدیویی به طور کلی بسیار سرگرمکننده، جالب و البته مفید هم هستند آن هم برای تحصیل و همچنین چیزهایی که وابسته به احساسات و اجتماع باشد. آنها به انسان آرامش میدهند و کمی حواس آدم را پرت میکنند، دقیقا مثل تلویزیون تماشا کردن یا کتاب خواندن. اما من دوست ندارم بچههایم سر این دو هم زیادهروی کنند. اما خب تفاوت عمده دیگر بازیهای ویدیویی این است که سرگرمیهای گذرا نیستند و تاثیر و بازخوردشان بسیار برای کودکان قدرتمند است. شما واقعا میتوانید در یک بازی گم شوید که البته این یک حس فوقالعاده است. همه میتوانیم شدیدا درگیر یک سریال تلویزیونی یا یک کتاب شویم اما به تجربه به من ثابت شده است که هیچکدام نمیتوانند چون یک بازی شما را در خود گرفتار کنند.
خیل عظیمی از طراحان بازیها، و بخصوص بازیهای موبایل، با روانشناسی کودکان آشنایی دارند و میدانند که چگونه باید بازی را طراحی کنند که ساعتها بر سر آن وقت صرف شود. این من را نگران میکند، و برای همین زمانی که فرزندانم میتوانند بازی کنند را محدود میکنم و همچنین حواسم جمع است که مشغول به تجربه چه بازیهایی میشوند. نمیگذارم که بدون اجازه گرفتن از من به خرید درون برنامهای بپردازند. (مطمئنم که اگر به فرزنده ۱۱ سالهام اجازه دهم سر خرید بازیکنان FIFA 17 مرا ورشکست میکند.)
اما اینهایی که گفتم تنها نظر من است. من اینجا نیستم که به بقیه بگویم چطور فرزند خود را تربیت کنند. قواعد من مخصوص خانواده خودم است. من خیلی نگران این نیستم که فرزندانم بازیهای خشن بازی کنند، که این مسئلهای است که بیشتر دوستان بزرگسالم را متعجب میکند. باید بگویم که به هرحال من هم روش کامل و درستی ندارم!
برای همین است که میخواهم به دیگر والدین کتاب A Parent’s Guide to Video Games (راهنمای والدین برای بازیهای ویدیویی) را پیشنهاد کنم که نسبت به بازیها نگران هستند. این کتاب نگاه خیلی متعادلی نسبت به بازیها دارد و در فصلهای مختلف به نگرانیهایی که والدین نسبت به بازیها دارند پاسخ میدهد. نویسنده آن دکتر ریچل کوورت در مورد اعتیاد، خشونت، رشد ذهن و ادراک، جنسیت و مسائل اجتماعی به علاوه سلامت جسم و روان صحبت میکند.
کوورت یک روانشناس و محقق است که کارهایش به تاثیر بازیها در جامعه اختصاص دارد. از دو کتاب دیگر او میتوان به Video Games and Social Competence (بازیهای ویدیویی و حضور در اجتماع) و The Video Game Debate: Unraveling the Physical, Social, and Psychological Effects of Video Games (مسئله بازیهای ویدیویی: افشاسازی تاثیرات فیزیکی، اجتماعی و روانی بازیها) اشاره کرد.
برای اولین فصل کتاب که مربوط به اعتیاد است، او نگاهی نسبتا ناخوشایند (حداقل برای بازیکنان و طرفداران بازیها!) آن هم بر سر معنای این کلمه دارد و همچنین به یافتههای سازمانهایی چون American Psychiatric Association (انجمن روانپزشکی آمریکا) اشاره میکند. او در ادامه تایید میکند که بچهها میتوانند علائم اعتیاد به بازیها را در خود نشان دهند و سپس به مثالهایی از این نشانهها میپردازد. او در نهایت به والدین میگوید که حواسشان را نسبت به نشانههای تغییر در رفتار جمع کنند.
اما این حرفها پیرو عقل سلیم است اما در عین حال برای بسیاری از والدین متقاعدکننده خواهد بود. والدینی که بین تمامی مسئولیتهایی که در قبال فرزندان خود (در دنیای امروزی دارند) گیج شدهاند.
دکتر کوورت در ادامه و در مورد خشونت به تصویر کشیده شده در بازیها و همچنین پتانسیل کودکان در واکنش نشان دادن نسبت به آن خشونت چندین پروژه انجام شده در سالهای اخیر را به شما ارائه میدهد که به خوبی نشان میدهد رابطه مشخصی میان این دو وجود ندارد. او همچنین به انتقاد از بعضی تلاشهای منفی و غیرقابلقبولی که برای پیدا کردن ارتباط بین این دو انجام شده است انتقاد میکند. بااینحال، او اشاره میکند که بعضی مطالعات نشان داده است که دقیقا بعد از بازی کردن، کودکان نشانههای خشونت ملایم از خود نشان دادهاند.
اینگونه خشونتهای ناچیز است که در عین خطرناک نبودن، والدین آن را به خوبی احساس میکنند و در نتیجه نگران میشوند. من به خاطر دارم که وقتی یکی از بچههایم در حیاط مشغول بازی کردن بود ناگهان داد زد تروریستها برنده میشوند! (Terrorists win – جملهای که در پایان مچهای بازی کانتراسترایک شنیده میشود) اما خب او این را هنگامی که من مشغول بازی کردن Counter-Strike: Global Offensive بودم شنیده است، پس من باید رفتار خودم را اصلاح کنم، و نه تقصیر را گردن او بیندازم.
در ادامه، کوورت در قسمتی که مربوط به جنسیت و تبعیض جنسیتی است اشاره میکند که رابطهای بین بازیکنان مرد و عقاید تبعیض جنسیتی وجود دارد. البته او میگوید که بازیها صرفاً محل سرچشمه گرفتن اینگونه تفکرات نیستند. او همچنین میگوید که ۶۳ درصد بازیکنان دختر و زن به هنگام شرکت در مچ بازیهای آنلاین با اینگونه رفتارها روبهرو شدهاند.
کتاب دکتر کوورت شامل یک بخش سوالهای متداول است که پاسخ بسیاری از سوالها و نگرانیهای وللدین بر سر بازیها را میدهد. مثلا یکی از این سوالها این است که: آیا همه گیمرها انسانهای تنها و منزوی هستند و در زیرزمین زندگی میکنند؟ که این سوال برای افرادی که زندگی خود را وقف بازیهای ویدیویی کردهاند ممکن است توهینآمیز و احمقانه باشد اما این را هم باید در نظر گرفت که همه والدین با تمامی بخشهای فرهنگ عام آشنا نیستند.
بازی کردن و بازیهای ویدیویی معمولا به شکل خیلی بدی در سرگرمیهای عامه تفسیر شده است. گروههای تندرویی چون GamerGate هم کار مفیدی در برگرداندن این تصویر انجام ندادهاند. در گذشته جامعه در حال گسترش گیمرها خیلی نسبت به حرفهای توهینآمیز به بازیها واکنش نشان میدادند و بسیاری از این حرفها هم از طرف سیاستمداران سودجو بلند میشد. حال که گیمینگ تبدیل به یک صنعت جهانی شده است، لایق آن بوده که به صورت کاملا علمی و از همه نظر بررسی شود.
A Parent’s Guide to Video Games کتاب بسیار مفیدی برای هرکسی است که فرزندانش بازی میکنند و میخواهد مطمئن باشند که این بازیها به کودکان او ضرر نمیرساند.